A
AYT / TÜRKİYE GENELİ - 1
- Oradan kalkıp yola düştüler. Nihayet Erdiş kariyesine ulaştılar. Şehrin dışında bir kabristandan yolları uğradı. Kabristanın içinde bir mezarın etrafında karalar giymiş bir kız türküler söyleyip efkârlanmakta idi. Kerem onu gördü. Sofu’ya dönerek: “Sofu, bu kadar diyar hiç böyle bir şeyle karşılaştık mı? Baksana bu kız türküler söylüyor?” dedi. Efkârlanan kıza Kerem aldı sazı bakalım kıza ne dedi?
Aldı Kerem:
Kaşların mihrabı gözlerin ağî
Ahu gözlüm ne dönersin mezarı
Âşkı bend eder zülfün tuzağı
Ahu gözlüm ne dönersin mezarı
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Üslup ve içerik bakımından halk hikâyesine örnektir.
B) Diyalog tekniğinden yararlanılmıştır.
C) Bu türün edebiyatımızdaki önemli temsilcisi Ömer Seyfettin’dir.
D) Nazım ve nesir parçaları içerir.
E) Yalın ve canlı bir anlatımı vardır.
AYT / EDEBİYAT - SOSY…
HIZ RENK
Genel açıklama:
Görüntü, AYT düzeyi Türk Dili ve Edebiyatı deneme sınavından bir sayfayı içeriyor. Bir halk hikâyesi anlatımına benzeyen parça (Kerem temalı) verilmiş ve bu parçayla ilgili çoktan seçmeli bir yorum sorusu soruluyor. Sağ sayfada bir sonraki sorunun başlığı kısmen görünüyor.
Resimdeki soruyu önce aynen yazayım, sonra cevabı vereyim.
SORU METNİ (özet)
Parçada, “Oradan oraya koşup duruyor. Nihayet Erciş’te görev yapan bir akrabamı buldum. Şehrin girişinde gözü yaşlı yaşlı kadınlar, titreyen yaşlılar, bir köhne otobüs garajı…” diye başlayan, bir olay anlatımı var. Anlatıcı, Erciş’e gidişini, gördüklerini ve hissettiklerini aktarıyor. Sonunda da Aşkı Kerem’den, arşınından mırâb gözlerin ağ diye başlayan şiir (nazım) parçaları var.
Altında şu soru soruluyor:
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Şıklar (okunabildiği kadarıyla):
A) Üslup ve içerik bakımından halk hikayesine örnektir.
B) Diyalog tekniğinden yararlanılmıştır.
C) Bu türün edebiyatımızdaki önemli temsilcisi Ömer Seyfettin’dir.
D) Nazım ve nesir parçaları içerir.
E) Yalın ve canlı bir anlatımı vardır.
DOĞRU CEVAP
C seçeneği söylenemez.
NEDEN?
-
Parça, olay anlatan, halk hikâyesi tadında bir yazı ve içinde hem düzyazı (nesir) hem de şiir (nazım) var.
- Bu yüzden A (“Üslup ve içerik bakımından halk hikayesine örnektir.”) uygun.
- D (“Nazım ve nesir parçaları içerir.”) net şekilde doğru.
- Dil sade, günlük, akıcı; gözlemler canlı aktarılmış → E de doğru.
- Metinde konuşmalar, karşılıklı sözler yer aldığı için B (“Diyalog tekniğinden yararlanılmıştır.”) de söylenebilir.
-
C şıkkı ise:
“Bu türün edebiyatımızdaki önemli temsilcisi Ömer Seyfettin’dir.”
Burada anlatılan tür, halk hikâyesiyle iç içe geçmiş bir gezi/anı-öykü türü;
Ömer Seyfettin ise modern kısa öykü (hikâye) türünün temsilcisidir, halk hikâyesi veya bu karma yapının “temsilcisi” değildir.
Yani parçaya uymayan, yanlış genelleme yapan tek şık C’dir.
İstersen diğer şıkları da tek tek, metinden cümle göstererek daha ayrıntılı analiz edebilirim.
