Doğru cevaplar sırasıyla: Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık.
Açıklamalar
1) Osmanlıcılık
- Tanım: Tanzimat ile birlikte ortaya çıkan ve Osmanlı Devleti sınırları içindeki tüm halkları bir arada tutmayı amaçlayan ideolojidir.
- Neden doğru: Amaç, din, dil veya etnik kökene bakılmaksızın Osmanlı tebaasını ortak bir vatandaşlık anlayışında birleştirmektir; bu doğrudan Osmanlıcılık tanımına uyar.
- Diğerleri neden yanlış: Batıcılık toplumun Batı tarzına uyarlanması; Türkçülük yalnızca Türk kimliğini vurgular; İslamcılık ise ümmet fikrine dayanır — bunların hiçbiri Tanzimat dönemi çokuluslu vatandaşlık hedefine uymaz.
2) İslamcılık
- Tanım: Diğer adıyla ümmetçilik; II. Abdülhamid döneminde devlet politikasına dönüşen, Müslümanları dinî bağlarla birleştirmeyi hedefleyen akımdır.
- Neden doğru: Soru zaten “ümmetçilik” ifadesini veriyor; bu terim İslamcılık ile eş anlamlı kullanılmıştır.
- Diğerleri neden yanlış: Osmanlıcılık çok inançlı bir vatandaşlık; Türkçülük etnik milliyetçilik; Batıcılık ise Batı örneklerini benimsemeyi savunur.
3) Türkçülük
- Tanım: Devletin kurtuluşunun milli (Türk) değerlere bağlılığı ve bu değerlerin korunmasıyla mümkün olduğunu savunan düşünce akımıdır.
- Neden doğru: Soru “milli değerlere bağlılık” diyor; bu doğrudan Türkçülük fikrini işaret eder.
- Diğerleri neden yanlış: İslamcılık dinî birlik; Osmanlıcılık çokuluslu vatandaşlık; Batıcılık modernleşme ve Batılılaşma önceliklidir.
4) Batıcılık
- Tanım: Devletin kurtuluşunu Batılıların bilimsel ve yaşam tarzı örneklerini almakta gören akımdır.
- Neden doğru: Soru “bilimini alarak ve Batılılar gibi yaşayarak” ifadesini kullanıyor; bu tanım Batıcılık ile örtüşür.
- Diğerleri neden yanlış: Türkçülük ve Osmanlıcılık milli/çokuluslu kimlik vurgusu yapar; İslamcılık dini bağa dayanır — bunlar Batılılaşma vurgusunu içermez.
TERİMLER:
Batıcılık: Batı’nın bilim, eğitim, kültür ve yaşam tarzının örnek alınması gerektiğini savunan akım.
İslamcılık: Müslümanların dinî bağlılık ve ümmet fikri etrafında birleşmesini savunan düşünce; II. Abdülhamid döneminde politikaya yansımıştır.
Osmanlıcılık: Osmanlı yurttaşlığını güçlendirip farklı etnik ve dini grupları birleştirmeyi amaçlayan fikir akımı.
Türkçülük: Türk milliyetçiliğini ve milli değerlerin korunmasını savunan ideoloji.