Kısa cevap (net ve kısa):
- Birinci ifade: Tanzimat Fermanı.
- İkinci ifade: Islahat Fermanı.
- Üçüncü ifade: Meşrutiyet’in ilanı (Kanun‑i Esasi).
Başlık
Alt Başlık — Nedenler (kısa açıklama)
- Tanzimat Fermanı (1839): Bu fermanla can, mal ve namus güvenliği vurgulanmış; ayrıca kanun önünde eşitlik ilkesi ilan edilmiştir.
- Islahat Fermanı (1856): Avrupa güçlerinin Osmanlı iç işlerine müdahalesini engellemek amacıyla azınlıklara ayrıcalıklar ve iyileştirmeler getirilmiştir.
- Meşrutiyet’in ilanı (1876): İlk Osmanlı anayasası (Kanun‑i Esasi) ile halkın yönetime kısmi katılımı mümkün olmuş, meşruti idare kurulmuştur.
Alt Başlık — Detaylı açıklama
- Tanzimat Fermanı (Gülhane Hatt-ı Şerif, 1839): Osmanlı yönetiminin modernleşme sürecinde devletin halka karşı sorumluluklarını ve temel hak/güvenlik ilkelerini ilan ettiği belgedir. Özellikle güvenlik (can, mal, namus), vergi düzeni ve askerlik ile ilgili reform niyetleri belirtilmiş; kanun önünde eşitlik ilkesi öne çıkmıştır.
- Islahat Fermanı (1856): Kırım Savaşı sonrasında Avrupa devletlerinin baskısı ve müdahalelerini azaltmak için yayımlanmıştır. Gayrimüslim tebaanın hukuki ve idari durumunu iyileştirmeye yönelik düzenlemeler (ör. mahkeme, kamu görevleri, eğitim, ibadet serbestliği vb.) getirilmiş; böylece dış müdahale gerekçelerinin zayıflatılması amaçlanmıştır.
- Meşrutiyet’in ilanı ve Kanun‑i Esasi (1876): Osmanlı’da ilk anayasa kabul edilerek yasama, yürütme ilişkileri düzenlenmiş, meclis teşkilatlanmasıyla (Millet Meclisi vb.) halkın bir ölçüde yönetime katılımı sağlanmıştır. Bu adım, mutlak monarşiden meşruti yönetime geçişin simgesidir.
TERİMLER:
Islahat Fermanı: 1856’da ilan edilen, gayrimüslim azınlıkların haklarını genişletmeyi ve Avrupa müdahalesini azaltmayı hedefleyen reform bildirgesi.
Meşrutiyet: Yönetimde hukuki sınırlamalar getirilen, anayasa ve meclisle birlikte halkın kısmen yönetime katıldığı yönetim biçimi; Osmanlı’da ilk kez 1876’da ilan edilmiştir.
Tanzimat Fermanı: 1839’da (Gülhane Hatt-ı Şerif) yayımlanan, can, mal ve namus güvenliği ile kanun önünde eşitlik gibi modern devlet ilkelerini ilan eden reform belgesi.
İstersen ispatlayıcı kaynaklar veya bu belgelerin metinlerinden kısa alıntılarla destekleyebilirim.
