Verilen bilgilere bakıldığında, aydınların ortaya koyduğu Osmancılık fikir akımının hangisine sahip olduğu söylenebilir?
Cevap: I, II ve III — hepsi doğrudur. Osmanlıcılık akımı, demokratik/meşrutiyetçi düzen, çok uluslu yapının korunması ve din/ırk ayrımcılığının kaldırılması (eşitlik) ilkelerini savunuyordu.
Açıklama
Osmanlıcılığın amacı
Verilen metinde aydınların Fransız İhtilali’nin eşitlik fikrini benimsedikleri, meşrutiyet (demokratik/anayasal yönetim) anlayışıyla Osmanlı yönetimine karşı çıktıkları ve tüm din ile milletleri kapsayan bir Osmanlı ulusu yaratma hedefinden söz ediliyor. Bu da akımın üç özelliğini de destekler.
I — Demokratik yönetimin etkinliğinin artması
- Metinde demokratik idealler ve meşrutiyet anlayışı açıkça belirtiliyor.
- Bu yüzden aydınların, yönetimde anayasal ve daha demokratik yöntemlerin etkinleşmesini istedikleri söylenebilir. (I doğru)
II — Çok uluslu yapının korunması
- Osmanlıcılık, imparatorluğun dağılmasını önlemek için farklı milletleri bir çatıda tutma amacı güderdi.
- Metindeki “bütün din ve milletleri içinde toplayan bir Osmanlı ulusu yaratmak” ifadesi bunu doğrular. (II doğru)
III — Ayrımcılığın ortadan kalkması
- Metin eşitlik ilkesinden ve din/ülke farkı gözetilmeksizin birleştirmeden bahsediyor; bu da ayrımcılığın kaldırılması demektir. (III doğru)
Sonuç: Metindeki bilgiler ışığında Osmanlıcılık hem meşrutiyetçi/demokratik yaklaşıma, hem çok uluslu yapının korunmasına, hem de ayrımcılığın sona erdirilmesine yönelik fikirleri içerir; bu nedenle I, II ve III tümü geçerlidir.
TERİMLER:
Meşrutiyet: Yasama ve yürütmeyi sınırlandıran, temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan anayasal yönetim biçimi.
Millet: Osmanlı dönemi bağlamında, genellikle din temelli topluluk ya da halk grubu anlamında kullanılır.
Osmanlıcılık: Osmanlı İmparatorluğu içindeki tüm etnik ve dini grupları eşit vatandaşlık temelinde birleştirmeyi ve devleti parçalanmadan korumayı amaçlayan fikir akımı.