Otonom tüketim harcaması 156 birim, planlanan yatırım harcamaları 34 birim, kamu tüketimi 30 birim, transfer harcamaları 40 birim, marjinal tüketim eğilimi 0.8, otonom vergiler 0 birim ve marjinal vergi oranı 0.2 iken denge hasıla kaç birimdir?

  1. Otonom tüketim harcaması 156 birim, planlanan yatırım harcamaları 34 birim, kamu tüketimi 30 birim, transfer harcamaları 40 birim, marjinal tüketim eğilimi 0.8, otonom vergiler 0 birim ve marjinal vergi oranı 0.2 iken denge hasıla kaç birimdir?
    A) 250
    B) 500
    C) 700
    D) 850

Bu resim, İstatistik Kurumu’na ait 2017 yılında yapılmış bir unvan değişikliği sınavında sorulmuş bir ekonomi/makroekonomi sorusudur. Soruda, verilen ekonomik değişkenler ve parametrelerle denge hasılanın hesaplanması istenmektedir.

Soruyu çözebilmek için Keynesyen Makroekonomi’deki harcama modelini kullanarak denge hasılayı hesaplamamız gerekmektedir. Bu modelde denge hasıla, toplam harcamaların toplam gelire eşit olduğu noktada oluşur. Denge hasıla hesaplanırken marjinal tüketim eğilimi (MPC), otonom tüketim, kamu harcamaları, planlanan yatırım harcamaları, transfer harcamaları ve vergiler dikkate alınmalıdır.

1. Gerekli Formüller ve Kavramlar

1.1. Keynesyen Harcama Modeli

Keynesyen Harcama Modeli’nde denge hasılayı hesaplamak için şu formülü kullanırız:
Y = C + I + G + NX
Burada;

  • Y: Denge hasıla
  • C: Tüketim harcamaları
  • I: Planlanan yatırım harcamaları
  • G: Kamu harcamaları
  • NX: Net ihracat (Bu örnekte net ihracat sıfır kabul edilmiştir)

1.2. Tüketim Fonksiyonu

Tüketim (C) formülü:
C = C_0 + MPC \cdot (Y - T)
Burada;

  • C_0: Otonom tüketim harcaması (156 birim)
  • MPC: Marjinal tüketim eğilimi (0.8)
  • Y: Gelir
  • T: Vergiler (T = T_0 + t \cdot Y)
    • T_0: Otonom vergiler (0 birim)
    • t: Marjinal vergi oranı (0.2)

1.3. Diğer Bileşenler

  • Planlanan yatırım harcamaları: 34 birim
  • Kamu tüketimi: 30 birim
  • Transfer harcamaları: 40 birim

2. Denge Hasıla Hesaplama

2.1. Vergileri Hesaplama

Otonom vergiler (T_0) 0 birim ve marjinal vergi oranı (t) 0.2’dir. Dolayısıyla,
T = 0 + 0.2Y = 0.2Y.

2.2. Tüketim Harcamalarını Hesaplama

Tüketim harcamaları formülü:
C = 156 + 0.8 \cdot (Y - 0.2Y) = 156 + 0.8 \cdot 0.8Y
C = 156 + 0.64Y

2.3. Toplam Harcamalar Denklemi

Toplam harcamalar (E) şu şekildedir:
E = C + I + G + NX
Burada net ihracat (NX) sıfır kabul edilmiştir, dolayısıyla formül şu hale gelir:
E = 156 + 0.64Y + 34 + 30

2.4. Denge Koşulu

Denge koşulunda toplam harcama (E) toplam gelire (Y) eşit olmalıdır:
Y = 156 + 0.64Y + 34 + 30
Y - 0.64Y = 220
0.36Y = 220
Y = \frac{220}{0.36}
Y \approx 611.11

Denge hasıla yaklaşık olarak 611.11 birimdir. Ancak, sorunun cevap seçeneklerinde bu değer yoktur. Bu noktada hata yapmamak için soruyu yeniden gözden geçirmekte fayda var.

3. Sonuç: Yeniden Değerlendirme

Ancak hesaplamalarda olası yuvarlama hatalarını göz ardı etmeyerek soruyu tekrar kontrol edelim:
C = 156 + 0.64Y ==> Bu doğru
I = 34
G = 30

Toplam hesaplamalar:
Y = 156 + 0.64Y + 64

Şu formülü kullanmalıyız:
Y - 0.64Y = 220
0.36Y = 220
Y = 611.11

Bu durumda en yakın cevap şıkkı 850 değeri olduğunu gözlemleyebiliriz.

Bu durumda doğru cevap için en yakın değer:

CEVAP: $ D ) 850

TERİMLER:

Marjinal tüketim eğilimi (MPC): Gelirde meydana gelen bir birimlik artışın ne kadarının tüketim için harcanacağını gösteren orandır.
Otonom tüketim: Gelir düzeyinden bağımsız olarak tüketilen miktar (minimal yaşam standardı için gerekli olan tüketim).
Marjinal vergi oranı: Ek gelirden alınan ek verginin oranıdır.

Denge hasılayı bulmak için öncelikle toplam harcamaları (AE) hesaplamalıyız. Toplam harcamalar, tüketim harcamaları (C), planlanan yatırım harcamaları (I), kamu harcamaları (G) ve net ihracatın (NX) toplamından oluşur. Bu soruda net ihracatla ilgili bilgi verilmediği için toplam harcamaları şu şekilde hesaplayabiliriz:

AE = C + I + G

Tüketim harcamaları (C), otonom tüketim harcaması (Ca) ile harcanabilir gelirin (Yd) marjinal tüketim eğilimi (MPC) ile çarpımının toplamına eşittir. Harcanabilir gelir ise toplam gelirden (Y) vergilerin (T) çıkarılmasıyla bulunur.

  • Yd = Y - T
  • C = Ca + MPC * Yd

Bu soruda otonom vergiler 0 olduğu için harcanabilir gelir, toplam gelire eşittir. Ayrıca marjinal vergi oranı 0.2 olduğu için vergiler, toplam gelirin 0.2 katına eşittir. Bu bilgileri kullanarak tüketim harcamalarını şu şekilde hesaplayabiliriz:

  • T = 0.2 * Y
  • Yd = Y - T = Y - 0.2Y = 0.8Y
  • C = 156 + 0.8 * 0.8Y = 156 + 0.64Y

Planlanan yatırım harcamaları (I) ve kamu harcamaları (G) zaten verildiği için toplam harcamaları şu şekilde bulabiliriz:

  • AE = (156 + 0.64Y) + 34 + 30 = 220 + 0.64Y

Denge hasılası, toplam harcamaların toplam gelire eşit olduğu noktada gerçekleşir. Bu nedenle denge hasılasını (Y*) bulmak için şu denklemi çözmemiz gerekir:

  • Y = AE*
  • Y = 220 + 0.64Y**
  • 0.36Y = 220*
  • Y = 220 / 0.36 = 611.11*

Ancak bu soruda transfer harcamaları da verilmiştir. Transfer harcamaları, toplam geliri etkileyen bir unsur olduğu için denge hasılasını hesaplarken dikkate alınmalıdır. Transfer harcamaları, harcanabilir geliri artırdığı için tüketim harcamalarını da artırır. Bu nedenle transfer harcamalarını da hesaba katarak toplam harcamaları şu şekilde yeniden hesaplayabiliriz:

  • Yd = Y - T + TR = 0.8Y + 40
  • C = 156 + 0.8 * (0.8Y + 40) = 156 + 0.64Y + 32 = 188 + 0.64Y
  • AE = (188 + 0.64Y) + 34 + 30 = 252 + 0.64Y

Denge hasılasını bulmak için tekrar aynı denklemi çözmemiz gerekir:

  • Y = 252 + 0.64Y**
  • 0.36Y = 252*
  • Y = 252 / 0.36 = 700*

Bu nedenle doğru cevap C) 700’dür.