Venedik’te kaldığım süre boyunca Correr Müzesi’nde şehrin tarihini inceleme fırsatı buldum. Müzede heybetli heykeller, deniz savaşlarını gösteren tablolar ve antik kalıntıların bulunduğu sergi odalarını gezdim. Ancak çıkışta bir girintide tek başına asılı duran başka bir eser gözüme çarptı. Bu bir dünya haritasıydı ama daha önce karşılaştığım hiçbir haritaya benzemiyordu. Zira 2,4 metre çapı ve altın çerçevesiyle öne çıkan bu haritanın tamamı el yazısı notlarla kaplıydı. 1459’da Fra Mauro tarafından hazırlanan bu çizim, yükselen dalgalarla mavi denizlerin ve kirli beyaz kara kütlelerinin birleşiminden oluşuyordu. Bir girintiye hapsolmuş harita: bir geminin Afrika’nın çevresini dolaşabileceğini, Hint Denizi’nin aslında bir okyanus olduğunu ve uluslararası ticaretin dünya çapında gelişebileceğini gösteriyordu. Ben de bu unutulmuş haritayı gün yüzüne çıkarmak istedim ve son kitabım Karanlık Deniz Burada Başlıyor’da Mauro’nun haritacılığını anlatmaya karar verdim.
YARGI YAYINEVİ
Bu parçada sözü edilen dünya haritasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Coğrafi şekillerin gösterimine
B) Sergilendiği yerin özelliğine
C) Bilinen diğer haritalardan farkına
D) Dikkat çeken fiziki özelliklerine
E) Haritacılık alanındaki değerine
Kısa cevap: E şıkkı — Haritacılık alanındaki değerine değinilmemiştir.
Açıklama
Neden E?
Parçada haritanın gösterdikleri (Afrika çevresinin dolaşılabileceği, Hint Denizi’nin bir okyanus olduğu, uluslararası ticaretin yayılması gibi bilgiler) anlatılmış, anlatıcı da haritayı ve Mauro’yu yazmaya karar vermiştir; fakat metinde haritanın haritacılık disiplini içindeki değeri veya bilime kattığı açıkça değerlendirilmemiştir. Bu, yalnızca dolaylı bir çıkarım olarak kalır; metinde “önemli bir haritadır, haritacılığa katkısı vardır” gibi açık bir ifade yoktur.
Diğer seçeneklerin neden metinde yer aldığı
A (Coğrafi şekillerin gösterimine): Metinde “mavi denizler” ve “kirli beyaz kara kütleleri” gibi coğrafi öğelerin betimlenmesi var — yani coğrafi şekillerden söz edilmiş.
B (Sergilendiği yerin özelliğine): Haritanın Corner Müzesi’nde, çıkışta tek başına asılı olarak görüldüğü ve müzedeki diğer eserlerle birlikte anlatıldığı belirtilmiş.
C (Bilinen diğer haritalardan farkına): Metnin başında “daha önce karşılaştığım hiçbir haritaya benzemiyordu” ifadesiyle bu fark açıkça vurgulanmış.
D (Dikkat çeken fiziki özelliklerine): 2,4 metre çapı, altın çerçevesi ve el yazısı notlarla kaplı olması gibi fiziksel özellikler doğrudan verilmiş.
Sonuç
Dolaylı ima olsa da metin haritanın haritacılık alanındaki değerini açıkça belirtmediği için doğru cevap Edir.
TERİMLER:
Haritacılık: Haritaların hazırlanması, yorumlanması ve kullanımıyla ilgili bilim/uygulama alanı.
