Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde bütün ünsüzler titreşimsiz ünsüzlerdendir?
A) yazı
B) baca
C) dağ
D) mana
E) kapı
9. "bayılmak fiilinden baymak; ayılmak fiilinden aymak" sözcüklerinin yapımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kopyalama
B) Derleme
C) Ters türetme
D) Kasıtlı yaratma
E) Genelleşme
Çekim ekleri hatta cümleler kimi zaman kendi işlevlerinin ve görevlerinin dışında, yeni anlamlar kazanabilir; buna kalıplaşma adı verilir.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili sözcük bu tanıma örnektir?
A) Kardeşimin arkadaşı bu yıl ODTÜ'den mezun olacakmış
Bu metin, Türkçe dil bilgisi konularına dair dil bilgisi soruları ve açıklamalar içermektedir. İçeriği, ünsüz harf türleri, sözcük yapım yöntemleri ve dilde kalıplaşma kavramı hakkındaki soruları kapsamaktadır.
Sorunuzdaki fotoğraftaki 9. sorunun cevabını detaylı açıklayabilirim.
Soru:
“bayılmak” fiilinden baymak; “ayılmak” fiilinden aymak sözcüklerinin yapımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kopyalama
B) Derleme
C) Ters türetme
D) Kastılı yaratma
E) Genelleşme
Cevap: C) Ters türetme
Detaylı açıklama:
- Türkçede bazı fiiller, ek (-lA) ile türetilir: bay + -ılmak → bayılmak; ay + -ılmak → ayılmak
- Daha sonra, bu türetilmiş fiilden yeniden, bu ek atılarak kök ortaya çıkar:
- bayılmak → baymak
- ayılmak → aymak
Bu şekilde, fiil kökü ek aldıktan sonra tekrar köke dönülerek yeni bir sözcük türetilmesine ters türetme denir.
Yani, önce eklenmiş ek tekrar sözcükten atılarak yeni bir anlam kazanılır.
Bu süreçte, ilk baştaki kök ile aynı olsalar da aralarındaki ilişki, türetmenin ters yönde olmasıyla mümkündür.
Bu yüzden doğru cevap “Ters türetme (C)”.
Sormak istediğiniz başka bir soru veya anlamadığınız bir nokta varsa yazabilirsiniz!
