(I) Kendimize olağanüstü bir şeyler yapmak istediğimizde, istediğimiz ziyafeti çizmek için kitap sayfalarını büyük bir hevesle gözden geçirir, kapakları biraz aralarız. (II) Büyük bir netlikle sayfaları teker teker çeviririz. (III) Gözlerimiz arzusu ile sözcükleri yırtarken zamandan ve mekândan uzaklaşırız. (IV) Diğer insanların ve görülemeyen diğer dünyaların bilinmez konularını dinleyicileri oluruz. (V) Bu deneyimden sonra, bulunduğumuz anın içine döneriz, fakat ruhumuzda patlak veren fırtınalar ya da sakinlikler bazen şiddetlenir ya da bazen yatışır ama her zaman içimizdeki şeyleri değiştirir.
Verilen ifadelerle ilgili numaralı cümlelerden hangisi yanlıştır? (2011 YGS)
A) Birinci cümlede bir isim tamlamasından bir nesne oluşturulmuştur.
B) İkinci cümlede zarf türünden bir sözcük kullanılmıştır.
C) Üçüncü cümle bileşik cümledir.
D) Dördüncü cümlede, “görünmez” sözcüğü ek alarak bir sıfat haline getirilmiştir.
E) Beşinci cümlede bir bağlaç kullanılmıştır.
Cevap: D) Dördüncü cümlede, “görünmez” sözcüğü ek alarak bir sıfat haline getirilmiştir.
Yanıtın Doğruluğunun Açıklaması
A) Birinci cümlede bir isim tamlamasından bir nesne oluşturulmuştur.
“İstediğimiz ziyafeti” ifadesi, gerçekten bir isim tamlaması örneğidir ve bir nesne rolü üstlenmektedir. Bu seçenek doğru ifadeler içermektedir.
B) İkinci cümlede zarf türünden bir sözcük kullanılmıştır.
“Büyük bir netlikle” ifadesinde geçen “netlikle” kelimesi, bir zarfın nasıl yapılışını anlatan bir örnektir. Bu durum zarf türünden bir sözcüğün kullanıldığını gösterir, yani bu seçenek de doğru bir bilgi sunmaktadır.
C) Üçüncü cümle bileşik cümledir.
“Gözlerimiz arzusu ile sözcükleri yırtarken zamandan ve mekândan uzaklaşırız.” Cümlesi, bileşik cümle yapısına sahiptir çünkü cümle içerisinde “yırtarken” bağlacıyla bağlı olarak iki ayrı eylem bulunmaktadır. Bu da C seçeneğinin doğru olduğunu kanıtlar.
D) Dördüncü cümlede, “görünmez” sözcüğü ek alarak bir sıfat haline getirilmiştir.
Bu ifade yanlış çünkü metinde “görünmez” değil, “görülemeyen” kelimesi geçmektedir ve cümlede doğrudan bu haliyle sıfat olarak kullanılmıştır. Bir ek alma durumu söz konusu değildir. Bu nedenle, doğru yanıt bu seçenektir.
E) Beşinci cümlede bir bağlaç kullanılmıştır.
“Bu deneyimden sonra, bulunduğumuz anın içine döneriz, fakat ruhumuzda patlak veren fırtınalar ya da sakinlikler…” cümlesinde “fakat” kelimesi bir bağlaçtır ve cümleler arası bağlantı kurar. Bu seçenek de doğru bir ifadeyi temsil eder.
TERİMLER:
Isim Tamlaması: İki ismin ya da ad tamlamasının (isim + sıfat, zamir vb.) bir araya gelip birlikte yeni bir anlam oluşturmasıdır.
Zarf: Fiilin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını zaman, yer, durum, miktar olarak belirten sözcük türüdür.
Bileşik Cümle: Birden fazla yüklemin bir araya gelmesiyle oluşturulan cümle yapısıdır.
Bağlaç: Cümleler arası bağlantı sağlayan kelime türüdür.
