Bir müşteri, işletmenizin açık hesap borcunu kapatmak amacıyla banka hesabınıza 5000 TL havale gönderdi ve işlem için 30 TL havale masrafını da ödedi. Böyle bir işlemde, muhasebe açısından hangi fiş veya fişlerin düzenlenmesi gerekiyor? İşlemdeki her iki tarafın da kaydı nasıl olmalı? Bu işlemleri kayıt altına almak için hangi muhasebe kurallarına uyulmalıdır?
İşlem İçin Düzenlenecek Fişler
1.1. Açıklama
Müşterinin işletmenin banka hesabına yaptığı 5000 TL’lik havale ve 30 TL’lik havale masrafı, muhasebe açısından tahsilat makbuzu olarak adlandırılan belge ile işlenmelidir. Bu işlem, işletmenin açık hesap borcunu azaltacağı ve banka hesabına para girişi sağlayacağı için doğru şekilde muhasebeleştirilmelidir.
Muhasebe Kayıtları
İşletme Tarafından Yapılacak Kayıtlar
1.2.1. İşletmenin Bankasına Havale Edilen 5000 TL
Bu tutar işletmenin banka hesabına girdiği için muhasebe kaydında banka hesabına alacak, müşterinin borcunda azalma (müşteri carisi/kredisi) olarak gösterilir.
/**************************
* Muhasebe Kayıtları *
***************************
*
* Müşteri Cari Hesap XX20 5000 TL BORÇ (-)
* Banka Hesabı XX21 5000 TL ALACAK (+)
*
**************************/
Açıklama
- Müşteri Cari Hesap (XX20): Müşterinin borcunu gösterir.
- Banka Hesabı (XX21): İşletmenin banka hesabını gösterir.
Müşterinin Ödediği 30 TL Havale Masrafı
Müşterinin ödediği 30 TL’lik havale masrafı işletmenin gideri olarak yazılabilir. Dolayısıyla, dışarıdan borçlanma hesabı olarak gösterilip, nakit alım hesabına eklenir.
/**************************
* Muhasebe Kayıtları *
***************************
*
* Banka Havale Masrafı (Gider) XX30 30 TL BORÇ (+)
* Banka Hesabı XX21 30 TL ALACAK (+)
*
**************************/
Açıklama
- Banka Havale Masrafı (Gider) (XX30): İşletmenin havale masrafını gösterir.
- Banka Hesabı (XX21): İşletmenin banka hesabını gösterir.
Özet Muhasebe Kayıtları
Yukarıdaki iki işlemi birleştirerek muhasebe kayıtlarını şu şekilde özetleyebiliriz:
/**************************
* Muhasebe Kayıtları *
***************************
*
* Müşteri Cari Hesap XX20 5000 TL BORÇ (-)
* Banka Hesabı XX21 4970 TL ALACAK (+)
* Banka Havale Masrafı (Gider) XX30 30 TL BORÇ (+)
*
**************************/
İlkeler ve Kurallar
Bu işlemleri kayıt altına almak için genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri (GAAP) ve muhasebe standartları (örneğin, TMS/TFRS) esas alınmalıdır. İşletmeler genellikle aşağıdaki ilkeleri takip eder:
- Önemsellik İlkesi: Küçük tutarların bile doğru şekilde kaydedilmesi önemlidir.
- Tarafsızlık İlkesi: Muhasebe kayıtları objektif ve doğru olmalıdır.
- Süreklik İlkesi: İşlemler sürekli ve kesintisiz bir şekilde kaydedilmelidir.
Muhasebe Kayıtlarının Özeti ve Açıklaması
Müşterinin 5000 TL’lik açık hesap borcunu ödemesi, işletmenin banka hesabında artışa neden olurken, işletmenin müşteri borcu azalır. Aynı zamanda, müşterinin ödediği 30 TL’lik havale masrafı da işletme gideri olarak kabul edilir.
TERİMLER:
Tahsilat Makbuzu: Müşteriden alınan paranın belgelendiği makbuz.
GAAP (Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri): Dünya genelinde benimsenen muhasebe kuralları ve standartları.
TMS (Türkiye Muhasebe Standartları) / TFRS (Türkiye Finansal Raporlama Standartları): Türkiye’de kabul gören muhasebe ve finansal raporlama standartları.