Sıdk ile terkedelim her emeli her hevesi Kıralım hâil ise azmimize ten kafesi İnledikçe eleminden vatanın her nefesi Gelin imdâda diyor bak budur Allah sesi
Bize gayret yakışır merhamet Allah’ındır Hükm-i âtî ne fakîrin ne şehinşâhındır Dinle feryâdını kim terceme-i âhındır İnledikçe ne diyor bak vatanın her nefesi
Mahveder kendini bülbül bile hürriyet için Çekilir mi bu belâ âlem-i pür-mihnet için Dîn için devlet için can çekişen millet için Azme hâil mi olurmuş bu çürük ten kafesi
Memleket bitti yine bitmedi hâlâ sen ben Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen Dest-i a’dâdayız Allah için ey ehl-i vatan Yetişir terkedelim gayri hevâ vü hevesi
Murabba, divan edebiyatında kullanılan belli bir kalıba sahip olan bir şiir türüdür. İkişer misra arasında sesteşlik bulunan dört beyitlik manzumeler şeklinde yazılır. Bu tür manzumeler genellikle bir öğüt, bir sitem, bir özlem veya bir medhiye içerir. Verilen metin de bu tarz bir manzumedir ve birçok söz sanatının izlerini taşır.
Söz Sanatları ve Murabba Şiiri
Murabba’da çeşitli söz sanatlarına rastlanabilir. Aşağıdaki örneklerde bu sanatların uygulamalarına işaret edilecektir:
Teşbih (benzetme): “Mahveder kendini bülbül bile hürriyet için”. Bu cümlede, insanın özgürlük uğruna bülbül gibi kendini feda edebileceği belirtiliyor. İnsan ile bülbül arasında yapılan bu benzetme, teşbihin bir örneğidir.
Kişileştirme (teşhis): “İnledikçe eleminden vatanın her nefesi”. Bu cümlede vatan, insanmış gibi acı çekiyor ve inliyormuş gibi tasvir edilmiştir. Bu anlatım tarzı, teşhisi ifade eder.
Mübalağa (abartma): “Azme hâil mi olurmuş bu çürük ten kafesi”. Bu cümlede, vücut (“ten kafesi”) azmin önünde bir engel olarak nitelendiriliyor ve bu durum abartılı bir dille ifade ediliyor. Dolayısıyla bu ifade, mübalağa örneği oluşturur.
Nida (seslenme): “Gelin imdada diyor”. Bu cümlede, okuyucuya, dinleyiciye veya belirli bir kişiye doğrudan seslenildiği görülür ve bu anlatım tarzı nida olarak adlandırılır.
TERİMLER:
Teşbih: Bir şeyi, bir başka şeye benzetme amacıyla kullanılan bir söz sanatıdır.
Teşhis: Canlı olmayan bir varlığa, insan gibi hareket etme yetisi atfedilerek yapılan bir anlatım biçimidir.
Mübalağa: Bir durumu olduğundan farklı veya daha abartılı bir şekilde ifade etme sanatıdır.
Nida: Kişiye doğrudan hitap ederek onun dikkatini çekme söz sanatıdır.