- Heterozigot genotipe sahip bezelyeler çaprazlanıyor. Çaprazlama sonucunda hem baskın hem de çekinik bireyler oluşuyor.
Buna göre,
I. Çaprazlanan bezelyelerin her ikisinin yapısında baskın genler vardır.
II. Çaprazlanan bezelyelerin her ikisinin yapısında çekinik genler vardır.
III. Çekinik fenotipli olan bireyler, mutasyon etkisiyle oluşur.
IV. Çaprazlama sonucu oluşan bezelyelerin %50 sinde çekinik gen bulunur.
çıkarımlarından hangileri doğrudur?
A) I ve II.
B) I ve IV.
C) I, II ve III.
D) I, II ve IV.
Bu soru, genetik çaprazlamalar ve heterozigot genotiplerin sonuçlarıyla ilgili. Heterozigot genotipte hem baskın hem de çekinik aleller bulunur ve çaprazlama sonucu farklı fenotiplerin oluşabileceğini değerlendirmektedir.
Doğru seçenek A — I ve II.
Açıklama: Heterozigot × heterozigot (ör. Aa × Aa) çaprazlamada genotip oranı 1:2:1 yani AA : Aa : aa = 1/4 : 1/2 : 1/4 olur. Bu yüzden I (her iki ebeveynde baskın gen vardır) ve II (her iki ebeveynde çekinik gen vardır) doğrudur. III yanlıştır — çekinik fenotip, mutasyon sonucu oluşmaz; iki çekinik allelin bir araya gelmesinden kaynaklanır. IV yanlıştır çünkü çekinik alleli taşıyan bireylerin oranı Aa ve aa toplamı ile 1/2 + 1/4 = 3/4 (yani %75) olur; çekinik fenotip ise sadece aa (%25) düzeyindedir, %50 değildir.
Terimler:
- Allel: Aynı gen lokusunda bulunan farklı gen varyantı.
- Baskın: Heterozigot durumda fenotipi belirleyen alel.
- Çekinik: Fenotipte görünmesi için homozigot olması gereken alel.
- Fenotip: Gözlemlenen dış özellikler (ör. uzun/ kısa).
- Genotip: Bireyin sahip olduğu allel kombinasyonu (ör. AA, Aa, aa).
- Heterozigot: İki allelin farklı olması (Aa).
- Homozigot: İki allelin aynı olması (AA veya aa).
- Mutasyon: DNA diziliminde meydana gelen kalıcı değişiklik; her çekinik fenotip mutasyon sonucu oluşmaz.
