Bir gün baksam ki gelmişsin…
Bir güvercin gibi yorgun uzaklardan yar.
Gözlerinde bir bitmez,bir tükenmez güzellik
Saçlarında ilkbahar…
Bir gün baksam ki gelmişsin…
Gülüşünde taze serin bir rüzgar
Ellerin yine eskisi kadar güzel
Çiçek açmış dokunduğun bütün kapılar…
Bu şiirde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Soru Sıfatı
B) Belgisiz Sıfat
C) Niteleme Sıfatı
D) Birden fazla basit sıfat
E) Adlaşmış sıfat
Bu şiirde belgisiz sıfat yoktur (B şıkkı). Belgisiz sıfatlar, isimlere belirli bir özellik kazandırmak için kullanılırken, bu şiirde isimlere belirli bir özellik atfeden sıfatlar bulunmamaktadır. Şiirde yer alan sıfatlar, niteleme sıfatlarıdır. Niteleme sıfatları, ismin yanına gelerek onun özelliklerini belirtir. Örneğin: yorgun uzaklardan , bitmez tükenmez güzellik , taze serin bir rüzgar gibi.
Soru Sıfatı : Soru sıfatları, isimlere soru sorarak özelliklerinden bahseder. Örneğin: hangi, ne gibi vb.
Belgisiz Sıfat : Belgisiz sıfatlar, isimlere belirli bir özellik kazandırmak için kullanılır. Örneğin: bazı, birkaç, hiç vb.
Niteleme Sıfatı : Niteleme sıfatları, ismin yanına gelerek onun özelliklerini belirtir. Örneğin: güzel, serin, yeni vb.
Birden Fazla Basit Sıfat : Birden fazla basit sıfatlar birleşerek oluşturulan sıfatlardır. Örneğin: kara kış, beyaz gelincik vb.
Adlaşmış Sıfat : Adlaşmış sıfatlar, ayrı bir isim gibi kullanılan sıfatlardır. Örneğin: güzelim, tatlım vb.
Cevap A) soru sıfatı.
Şiirde “bir” belgisiz sıfatı, “bitmez, tükenmez” ikilemeli sıfat, “taze, serin” ikilemeli sıfat, “yine eskisi kadar” belirtisiz sıfat, “bütün” belgisiz sıfat ve “güzel” niteleme sıfatı bulunmaktadır. Ancak soru sıfatı bulunmamaktadır.
Bu nedenle cevap A) soru sıfatı’dır.
Doğru cevap A)'dır.
Bu sorunun doğru cevabı A) Soru Sıfatı’dır.
Şimdi neden bu cevabın doğru olduğunu ve diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu açıklayacağım.
Soru sıfatları, bir sıfatın nitelendiği adın bilinmediği durumlarda ve soru anlamı taşıyan cümlelerde kullanılır. Sıfatlar genellikle bir adın önüne gelerek o adın niteliğini, halini, durumunu, şeklini vb. belirtir. Ancak eğer bir soru sıfati kullanılmışsa, bu adın hangi niteliği veya özelliğe sahip olduğu belli değildir ve içerikle ilgili bir soru oluşturulmuştur.
Örneğin: “Hangi kitabı okuyorsun?” cümlesinde “hangi” kelimesi bir soru sıfatıdır. “Hangi” kelimesi, kitabın hangi niteliğe ya da kimliğe sahip olduğunu belirtmeyip bir soru oluşturur.
Fakat, şiirde böyle bir kullanımın olmadığını görüyoruz. Dolayısıyla, şiirde bir “soru sıfatı” bulunmamaktadır.
Belgisiz sıfatlar, bir adın belirli bir niteliğini belirtmezler. Belirsizlik kavramını ifade ederler ve genellikle sayıları belirlerler. “Bir” kelimesi bu tür sıfatlara örnek verilebilir.
Bu şiirde, “Bir güvercin gibi yorgun uzaklardan yar.” ve “Bir gün baksam ki gelmişsin…” cümlelerinde “bir” kelimesi belgisiz sıfat olarak kullanılmıştır.
Niteleme sıfatları, sıfatın nitelendiği adın niteliğini belirtir. Şiirde “yorgun” ve “taze” kelimeleri niteleme sıfatı olarak kullanılmıştır ve bunlar nitelendiği adın durumunu belirlemektedirler.
Şiirde “yorgun”, “taze”, “güzel” kelimeleri birer basit sıfat olarak adları nitelemektedir. Basit sıfatlar, adın önüne gelerek onun bir niteliğini belirtirler.
Bu kavram, sıfatların bir adın önünde değil de tek başına bir ad gibi kullanıldığı durumları ifade eder. Şiirde “ilkbahar” kelimesi aslında bir sıfat olmasına rağmen bir ad gibi kullanılmıştır.
Soru Sıfati: Nitelendiği ismin bilinmediği ve soru anlamı taşıyan durumlar için kullanılan sıfatlardır.
Belgisiz Sıfat: Belirsizlik kavramını ifade eden ve sayıları belirleyen sıfatlardır.
Niteleme Sıfatı: Sıfatın nitelendiği ismin niteliğini belirten sıfatlardır.
Basit Sıfat: Tek başına bir anlam taşıyan ve nitelendiği adın önüne gelerek onun bir niteliğini belirten sıfatlardır.
Adlaşmış Sıfat: Sıfatların tek başına bir ad gibi kullanıldığı durumları ifade eder.