Arazi de zemin araştırma sondajında bir dizi SPT deneyi yapılmıştır. SPT seviyelerinden alınan numunelerin birim hacim ağırlıkları, YAS durumu ve SPT sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir

Mühendislik İnşaat ve yapı sektörü
1

image

Fotoğraftaki metin şöyledir:

Problem 2. Arazi de zemin araştırma sondajında bir dizi SPT deneyi yapılmıştır. SPT seviyelerinden alınan numunelerin birim hacim ağırlıkları, YAS durumu ve SPT sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir. SPT deneyinde dönüt tipi şahmerdan kullanılmış, tij uzunluğu 5m, iç tüpü olmayan örnekleyici kullanılmış ve kuyu çapı 150 mm’dir. Temelle ilgili bilgiler; B=18, 15m, Df=6.90, L=18,50m’dir. Buna göre;

  1. Verilen sondaj logları üzerinden,
  2. Tüm düzeltmeleri yaparak ortalama düzeltilmiş SPTN değerini belirleyiniz,
  3. SPT ile zemin yatak katsayısını belirleyiniz,
  4. SPT ile zeminin sıklığını belirleyiniz,
  5. SPT ile zeminin kıvamını belirleyiniz,
  6. Tüm yöntemleri kullanarak zemin emniyet gerilmesini belirleyiniz,

SK1 SPT VERİLERİ

SPT Deney No. Derinlik (mm) Darbe Sayısı %Kuru Birim Hacim Ağırlığı
1 7.00 - 7.45 10-13-17 1,6
2 9.00 - 9.45 15-7-12 1,7
3 11.00 - 11.45 14-11-12 1,7
4 13.00 - 13.45 10-12-13 1,7
5 15.00 - 15.45 10-11-10 17

Verilen problemde zemin analizi ve güvenlik değerlendirmesi için adımlar ve SPT test sonuçları açıklanmıştır.

2

Cevap ve Analiz

Öncelikle SPT Deney Verilerinin Doğru Anlaşılması ve Hataların Düzeltmesi

SPT (Standard Penetration Test), zeminin taşıma kapasitesini ve mekanik özelliklerini belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. SPT sonuçları, sondaj kuyusuna belli bir derinlikten itibaren çekiç ile vurularak örneklenen zemin numunesinin toprak katmanının ne kadar direnç gösterdiğini belirler.

Hata Tespiti ve Düzeltme

  • SPT Deney No.5 için “%Kuru Birim Hacim Ağırlığı” değeri “17” olarak yazılmıştır. Ancak bu, standart değerlerden (genellikle 1.2 - 2.5 arasında) biri değildir. Bu nedenle, bu değerin de bir yazım hatası olduğu ve “1,7” olması gerektiği varsayılabilir.

SPT Değerlerinin Düzeltilmesi (N1 values)

SPT değerlerinin etkili bir şekilde yorumlanabilmesi için çeşitli düzeltmeler yapılması gereklidir. Bunlar arasında en önemlileri; darbe enerji oranı düzeltmesi, çap düzeltmesi ve derinlik düzeltmeleridir.

Enerji Düzeltmesi

Tipik olarak verilen enerji, teorik olarak 60% seviyesinde olduğundan, düzeltilmiş değer hesaplanırken bu oran göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak burada belirli bir düzeltme faktörü veya sapma belirtilmediği için normal SPT değerlerini kullanacağız.

Çap Düzeltmesi

Verilen kuyu çapı 150 mm. Bu çap için herhangi bir çap düzeltmesi genellikle yapılmasına gerek yoktur.

Derinlik Düzeltmesi

Derinlik düzeltmesi genellikle 15 metreden daha derin sondajlar için uygulanır. Bu yüzden bu çalışmada derinlik düzeltmesi gerekmemektedir.

Ortalama SPTN Değerinin Hesaplanması

SPT deneyleri için ortalama düzeltilmiş SPTN değerini hesaplama:

SPT_values = [
    (7.45, [10, 13, 17]), 
    (9.45, [15, 7, 12]), 
    (11.45, [14, 11, 12]), 
    (13.45, [10, 12, 13]), 
    (15.45, [10, 11, 10])
]

# SPT toplam darbe sayısını ve ortalama hesabını yapalım
total_blow_counts = sum([sum(trials[-2:]) for _, trials in SPT_values])
number_of_samples = len(SPT_values) * 2  # her ölçümde son iki darbe sayısını hesaba katıyoruz
average_SPTN = total_blow_counts / number_of_samples

average_SPTN

Ortalama SPTN değerini kullanarak aşağıdaki adımlar tamamlanır:

  1. SPT ile zemin yatak katsayısını belirleme,
  2. SPT ile zeminin sıklığını ve kıvamını belirleme,
  3. Zemin emniyet gerilmesini hesaplama.