XIX. yy. tezkire yazarlarından beşinin ismini yazınız

1

image
image3024×4032 1.91 MB

Akademik Yıl & Dönem: 2023-2024 BAHAR Dönemi ARA SINAVI
Bölüm: Türk Dili ve Edebiyatı
Ders Kodu ve Adı: TDE 418 Klasik Türk Edebiyatı-VI
Tarih | Saat | Süre: 11.06.2024 / 15.00 / 40 Dakika
Öğretim Elemanı | İmza: Ahmet Selman YİĞİT

Öğrenci Okul Numarası: [Boş bırakılmış alan]
Öğrenci Adı ve Soyadı: [Boş bırakılmış alan]
Öğrenci İmza: [Boş bırakılmış alan]

SORULAR

  1. XIX. yy. tezkire yazarlarından beşinin ismini yazınız. (2 Puan)
  2. Kasîde-i İnşad Molla’nın eserine neden Mihnet-kasîde adı verilmiştir? Açıklayınız. (3 Puan)

Bu resim, 2023-2024 bahar dönemine ait bir ara sınav belgesini göstermektedir. Belge, Türk Dili ve Edebiyatı bölümüne ait olup “Klasik Türk Edebiyatı-VI” dersi için hazırlanmıştır. Sınav 11 Haziran 2024 tarihinde saat 15.00’te yapılacak ve Ahmet Selman YİĞİT tarafından gözetilecek. Sınavda öğrencilere iki soru sorulmuştur.

2

XIX. yy. tezkire yazarlarından beşinin ismi

İsimler ve Detayları

XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki kültürel ve edebi üretim hayli yoğundu. Tezkireler, bu üretimin bir parçası olarak şairler ve yazarlar hakkında biyografik bilgileri içeren eserlerdir. İşte XIX. yüzyılın önde gelen tezkire yazarlarından beşinin ismi:

  1. Fatîn Efendi (Seyyid Hüseyin)
    XIX. yüzyılın önemli tezkire yazarlarından olan Fatîn Efendi, “Tezkire-i Hatimetü’l-eş‘ar” adlı eseriyle tanınır. Tezkire-i Fatîn olarak da bilinen bu eser, dönemindeki şairlerin biyografilerini içermektedir.

  2. Leskofçalı Galip Bey
    Gerçek adı Hüseyin Galip olan Leskofçalı Galip Bey, “Tezkire-i Şuara-yı Meşhûre” (Ünlü Şairlerin Tezkiresi) adlı eseri yazmıştır. Bu eser de dönemin önemli şairleri hakkında bilgi sağlar.

  3. Süleyman Nazîf
    Asıl adı Mehmed Süleyman Nazif olan bu yazar, “Tezkire-i Nazîf” adıyla bilinen tezkireyi yazmıştır. Eser, geniş bir biyografi ve bibliyografya sunar.

  4. İbrahim Cudi, Hâşim Bey (Menteşeoğlu)
    “Tezkire-i Şuarâ-yı Hâşim” eserinin yazarıdır. Bu eser, çeşitli şairlerin biyografik bilgilerini ve edebi ürünlerini sunar.

  5. Mehmed Arifî Bey
    “Düsturü’l-Şuara” adlı tezkirenin yazarıdır. Bu tezkire de dönemin şairleri ve edebiyatçıları hakkında önemli bilgiler içerir.

Neden Bu Beş İsim?

Bu beş isim, dönemin edebi üretiminde etkili olan ve önemli eserler bırakan isimlerdir. Hepsinin tezkireleri, sadece biyografik bilgiler değil, aynı zamanda dönemin edebi eğilimleri, dil ve üslup özellikleri hakkında da değerli bilgiler sunar.

Kasîde-i İnşad Molla’nın eserine neden Mihnet-kasîde adı verilmiştir?

Eserin Detayları

Kasîde-i İnşad Molla, Molla Gürânî tarafından yazılmış bir kasidedir. Bu esere “Mihnet-kaside” denmesinin bazı önemli sebepleri vardır:

  1. Tematik İçerik
    Eser, içerik olarak büyük zorluklar, sıkıntılar ve meşakkatlerle dolu bir yaşamı ve bu yaşamın zorluklarına karşı gösterilen sabrı ve metaneti anlatır. “Mihnet” kelimesi Türkçede azap, zorluk ve dert anlamlarına gelir.

  2. Yazarın Hayatından İzler
    Molla Gürânî’nin hayatı boyunca çektiği sıkıntılar ve yaşadığı zorluklar bu eserde açıkça yansıtılmıştır. Yazarın kendi hayatından esinlenerek kaleme aldığı bu eser, bir tür otobiyografik nitelik taşır.

  3. Edebi ve Anlam Yönleri
    Edebiyat açısından, bu tür eserler sıkıntıların ve zorlukların sanat yoluyla ifade edilmesi için bir araçtır. Kaside türü, geleneksel olarak övgü ve methiyeler içeren şiir türü olmasına karşın, burada istisnai bir tema seçilmiştir.

Diğer Seçenekler ve Neden Uygun Olmadıkları

  1. Kaside-i Bahar
    Bu tür kasideler genellikle baharın güzelliklerini ve tabiatın canlanışını anlatır. “Mihnet-kaside” gibi sıkıntı ve dertlerle dolu bir yaşamı anlatan temaları içermez.

  2. Şikayetname
    “Şikayetname” genel olarak bir yakınma, sitem edebiyatı türüdür ve kaside formatıyla tamamen farklıdır. Şikayetname, düz yazı olarak yazılırken kasideler nazım şeklindedir.

  3. Hicviye
    Hicviye, daha çok eleştirel ve alaycı tarzda yazılan eserlerdir. Gönderme yaptığı kişiler veya olayları küçümser, alaya alır. Molla Gürânî’nin kasidesi ise sert bir hicivden ziyade içsel bir azap ve sıkıntılarla ilgilidir.

Sonuç

Bu bilgiler ışığında, Molla Gürânî’nin kasidesine “Mihnet-kaside” adı verilmesinin en doğru ve mantıklı sebebi, eserin içeriği ve teması ile doğrudan ilgilidir. Hem tematik olarak hem de yazarın hayatından izler taşıması nedeniyle bu ad işlevseldir.

TERİMLER:

Tezkire: Eski dönemlerde şairlerin hayatlarını ve eserlerini tanıtan biyografi kitapları.
Kasîde: Klasik Türk edebiyatında genellikle övgü amacıyla yazılan uzun şiir türü.
Mihnet: Zorluk, sıkıntı, eziyet anlamına gelen bir kelime.