(I) Halit Ziya, bir süre her şeyi karartıp, yalnız masayı aydınlatığı için tuhaf bir gücü oluyor bu sahnenin. (II) Edebiyatla resmin farkı yüzünden masa imgesinin bütünü bir anda serilmiyor önümüze. (III) Ama yazar, edebiyatın çarpıcı bir hünerinden yararlanıyor. (IV) İmgeleri art arda yığıyor; ayrıntılar teker teker yerlerini alıyor anlatıda.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi ikisinde neden-sonuç ilişkisi vardır?
A) I. ve II.
B) II. ve III.
C) III. ve IV.
D) I. ve III.
E) II. ve IV.
Yukarıdaki parçada neden-sonuç ilişkisini incelediğimizde, her cümlede verilen bilgilerin kendi içerisinde bir mantık sırasını izlediğini fark edebiliriz. Ancak bazı cümleler arasında daha doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi kuruluyor. Cümleler teker teker incelendiğinde:
(I) “Halit Ziya, bir süre her şeyi karartıp, yalnız masayı aydınlatığı için tuhaf bir gücü oluyor bu sahnenin.” cümlesi özne Halit Ziya’nın bir eyleminin sonucunu açıklar.
(II) “Edebiyatla resmin farkı yüzünden masa imgesinin bütünü bir anda serilmiyor önümüze.” cümlesi, edebiyat ile resim arasındaki farkın bir sonucunu açıklar.
(III) “Ama yazar, edebiyatın çarpıcı bir hünerinden yararlanıyor.” cümlesi, yazarın bir yöntemi seçme nedenini sunar.
(IV) “İmgeleri art arda yığıyor; ayrıntılar teker teker yerlerini alıyor anlatıda.” cümlesi ise yazarın bu yöntemi kullanarak yapmış olduğu işlemin sonuçlarını açıklar.
Bu noktada, özellikle III. ve IV. cümleler arasında, yazarın edebiyatın bir hünerinden yararlanması ve ardından imgeleri nasıl yığdığı ve ayrıntıları nasıl sıraladığı arasında doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi bulunmaktadır. Bu sebeple doğru seçenek:
C) III. ve IV. olacaktır.
