- SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME ANLATIM BİÇİMLERİ
KONU ANLATIMI
- Betimleme (Betimleyici Anlatım)
Varlıkların okuyucunun zihninde canlanacak şekilde ayırt edici nitelikleriyle resim çizer gibi anlatılmasına betimleme (tasvir etme) denir.
- Betimleme (tasvir etme) anlatım biçiminden bahsedilmektedir.
Başımızın üstünde her zaman yeşil, iğne yapraklı dallardan örülü bir çatı var. Dallar öylesine sık ki, güneş ışığı aşağıya süzülemiyor bile .
Kapıda yaşlı bir adam belirdi. Üzerinde biraz eski, açık mavi bir takım elbise vardı. Ceketin üst cebinde üçgen şeklinde kıvrılmış mendil, kravatıyla aynı renkteydi.
- Öyküleme (Öyküleyici Anlatım)
Tasarlanmış veya yaşanmış bir olayın başkalarına sözle ya da yazıyla anlatıldığı anlatım biçimine öyküleme (hikâye etme) denir.
- Öyküleme (hikâye etme) anlatım biçiminden bahsedilmektedir.
Derse geç kalmıştım. Hemen bir taksi tuttum. Taksici beni derse yetiştirmek için biraz hızlı sürdü. Önümüzde giden araç ani fren yapınca ona arkadan çarpa yazdık. Allahtan bir şey olmadı.
- Açıklama (Açıklayıcı Anlatım)
Bilgi vermek amacı ile oluşturulan yazılarda kullanılan anlatım tekniğidir. Bu tür yazılarda amaç okuyucuyu bilgilendirmek, ona bir şeyler öğretmek olduğu için sade ve anlaşılır bir dil kullanılır.
- Açıklama (Açıklayıcı Anlatım) anlatım tekniğinden bahsedilmektedir.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu edebiyatımızın önde gelen sanatçılarından biridir. Roman, hikâye, anı gibi değişik alanlarda eserler vermiş olan sanatçı daha çok romanları ile tanınmaktadır.
- Tartışma (Tartışmacı Anlatım)
Yazarın kendi doğrularına okuyucuyu inandırmak, onu kendi gibi düşündürmek için kullandığı anlatım tekniğine tartışma denir. Amaç kendi düşüncesini savunmaktır.
- Tartışma (Tartışmacı Anlatım) anlatım tekniğinden bahsedilmektedir.
Bazı bilim adamları yanlış, anlaşılmaz bir Türkçe ile yazıyorlar. Üstelik bunlar, edebiyatçı olmadıklarını ileri sürerek, hoş görülmelerini de istiyorlar. Ama bu, mazeret olamaz. Çünkü bizim onlardan istediğimiz; duygu ve düşüncelerini düzgün bir dille yazmalarıdır. Bunun için de sanatçı olmaya gerek yoktur. Her insan ana dilini hatasız kullanacak ölçüde bilmelidir.
ALIŞTIRMA
Aşağıdaki metinlerin anlatım biçimlerini altlarındaki bölümlere yazınız.
[Betimleme (tasvir etme)]
Çocuk, büyüme çağında olduğu için fiziki gelişiminin yanında sürekli bir değişim içindedir. Bu nedenle çocuk davranışları birbirine uydurmak, hepsini bir kalıba sokmak, davranışlarda tutarlılık beklemek oldukça zordur.
[ Öyküleme (hikâye etme) ]
[ Açıklama (Açıklayıcı Anlatım) ]
Dil, tek tek kelimeler değil, kelimeler arasında kurulan bir örgüdür. Dilin asıl tadına da bu örgü içinde varabiliriz. Milyonlarca insanın, yüzlerce yıl içinde her gün konuşarak ve yazarak kurduğu bu örgünün kendisi doğrudan doğruya bir sanat eseridir.
[ Tartışma (Tartışmacı Anlatım) ]
Bazıları hayatlarını okuyarak geçirirler ama ak kâğıda yazılmış kara sözcükleri okumaktan öteye gitmezler. Bu sözcüklerin şiddetli bir ırmağın ortasına atılmış büyük taşlar olduğunu ve bizi bir kıyıdan ötekine geçirmeye yaradığını anlayamazlar. Oysaki önemli olan öteki kıyılardır.
[ Açıklama (Açıklayıcı Anlatım) ]
Müzik, üretildiği sınırları aşarak insanların duygu dünyaları arasında bağ kurar ve duygu ortaklığı oluşturur. Böylece insanlar arasındaki iletişimi, uyumu sağlar.
Yukarıdaki metinlere göre anlatım biçimleri şu şekildedir:
- Metin: Betimleme (tasvir etme)
- Metin: Öyküleme (hikâye etme)
- Metin: Açıklama (Açıklayıcı Anlatım)
- Metin: Tartışma (Tartışmacı Anlatım)
- Metin: Açıklama (Açıklayıcı Anlatım)