Aşağıda verilen bileşik çiftlerinden hangisine katlı oranlar kanunu uygulanabilir?
A) Ca₂SO₃-Ca₂SO₄
B) C₂H₈-CH₄
C) SO₃-SO₂
D) Fe₂O₃-Fe₂S
E) N₂O₄-NO₂"
Katlı Oranlar Kanunu ve Uygulanabilirlik
Katlı oranlar kanunu, belirli iki bileşenin birbirleriyle kıyaslandığında, sabit bir oranında birleştiğini belirtir. Bu oran, kütle veya molekül sayısı cinsinden ifade edilebilir. Aşağıda verilen bileşik çiftlerinden hangisine katlı oranlar kanununun uygulanabileceğini inceleyeceğiz.
Değerlendirme
Bileşik çiftlerini incelediğimizde, her birinin bileşenleri arasında nasıl bir ilişki olduğunu belirleyeceğiz.
A) Ca₂SO₃-Ca₂SO₄
Bu iki bileşik, farklı kükürt bileşikleri içerir. Ca₂SO₃’te kükürt 3 değerlikli iken, Ca₂SO₄’te kükürt 6 değerliklidir. Ancak bu iki bileşik, katlı oranlar kanununa uymaz, çünkü aynı bileşik içinde birbirleriyle karşılaştırılabilecek katlı oranlar oluşturmazlar.
B) C₂H₈-CH₄
Bu bileşikler, hidrojen ve karbon atomları içerir. C₂H₈ (etil) gazı ve CH₄ (metan) gazı arasında katlı oranlar kanunu uygulanmaz, çünkü iki farklı bileşiktirler ve molekülleri farklıdır. Bu nedenle bu çift de katlı oranlar kanuna uymaz.
C) SO₃-SO₂
Bu bileşikler arasında da bir katlı oran ilişkisi bulunmamaktadır. SO₃ (kükürt trioksit) ve SO₂ (kükürt dioksit) arasındaki oranlar, sabit bir değerde birleşmez. Her biri kükürt ve oksijen atomlarına sahiptir, fakat sabit bir oran oluşturmaz.
D) Fe₂O₃-Fe₂S
Bu iki bileşik, demir ile ilgili farklı bileşiklerdir. Fe₂O₃ (demir(III) oksit) ve Fe₂S (demir(II) sülfür) da birbirleriyle karşılaştırılabilir oranlar oluşturmaz. Bu nedenle katlı oranlar kanununa uymaz.
E) N₂O₄-NO₂
Bu iki bileşik, azot ve oksijen atomlarını içerir. N₂O₄ ve NO₂, azot ve oksijen atomlarının belirli oranlarda birleşimiyle oluşur. N₂O₄, 2 molekül NO₂’ye dönüşebilir; bu durum, belirli sabit oranlar elde edilebileceği anlamına gelir. Bu nedenle bu bileşik çiftinde katlı oranlar kanunu uygulanabilmektedir.
Sonuç
Doğru cevap: E) N₂O₄-NO₂
Nedenleri:
N₂O₄ ve NO₂, belirli bir sabit oranı olan iki nitrojen-oksijen bileşik sistemidir. Bu nedenle, iki farklı molekül arasındaki oranlar katlı oranlar kanununa uygundur. Bu, iki bileşikte de tam sayılara dayalı sabit oranların elde edilebilmesi ile sağlanmaktadır.
TERİMLER:
Katlı oranlar kanunu: İki bileşenin, karbondioksit ve su gibi, belirli bir oran kullanılarak oluşturulabileceği anlamına gelir.