MANTIKSAL DEVRE TASARIMI LABORATUVARI DÖNEM ÖDEVİ
Aşağıdaki bir girişli bir çıkışlı üç bitlik bir senkron geri sayıcı devresi tasarlanacaktır. Tasarlanacak devrenin X girişi lojik 0 olduğunda sayıcı tek sayıları sayan geri sayıcı, X girişi lojik 1 olduğunda ise çift sayıları sayan geri sayıcı olarak çalışacaktır. Z çıkışı ise tek sayılar için lojik 0, çift sayılar için ise lojik 1 olacaktır.
Gerekli senkron ardışıl sayıcı devresini tasarlayarak lojik devre diyagramını çiziniz.
X → Q₂ Q₁ Qo → Z
CP →
X |
Sayıcı Çıkışı |
Z |
0 |
75317531… |
0 |
1 |
64206420… |
1 |
JK tipi Flip Flop ile yapılacaktır
Senkron Geri Sayıcı Devresi Tasarımı
Devre Tasarımı
Devre tasarımı için JK tipi flip-flop kullanılacaktır. JK flip-flop’un J ve K girişlerine önceki durumları ile ters mantık uygulanacak şekilde bağlanarak senkron geri sayıcı devresi oluşturulacaktır.
Çalışma Prensibi
Devre, X girişine bağlı olarak tek veya çift sayıları sayan geri sayıcı olarak çalışacaktır.
Eğer X girişi lojik 0 ise, devre tek sayıları sayacak ve Z çıkışı 0 olacaktır. Bu durumda J ve K girişleri JK flip-flop için aşağıdaki değerlere atanır:
Eğer X girişi lojik 1 ise, devre çift sayıları sayacak ve Z çıkışı 1 olacaktır. Bu durumda J ve K girişleri JK flip-flop için aşağıdaki değerlere atanır:
Zamanlama Diyagramı
Aşağıdaki zamanlama diyagramı, devrenin çalışmasını göstermektedir:
______ ______ ______
CP | | | | | |
____| |__________| |___________| |______
______ ______ ______
X | | | | | |
____| |__________| |___________| |______
Sayıcı Çıkışı:
Q₂ 7 5 3 1 7 5 3 1 …
Q₁ 5 4 3 2 1 0 4 3 …
Qo 3 4 5 6 7 0 1 2 …
Z 0 1 0 1 0 1 0 …
Açıklama
Devrenin çalışma prensibi aşağıdaki gibi açıklanabilir:
- İlk durumda, Qo, Q₁ ve Q₂ flip-flop çıkışı sırasıyla 3, 5 ve 7’dir.
- X girişi lojik 0 olduğunda, J ve K girişleri aşağıdaki gibi atanır:
- J = Qo = 3
- K = Q₂ · Q₁ = 7 · 5 = 35 (5’in binary değeri)
- Her bir clock darbesinde, flip-flop çıkışları güncellenir:
- Qo = J ⊕ Qo ⊕ CP = 3 ⊕ 3 ⊕ 1 = 1
- Q₁ = J ⊕ Qo ⊕ CP = 3 ⊕ 1 ⊕ 1 = 3
- Q₂ = K ⊕ Q₂ ⊕ CP = 35 ⊕ 7 ⊕ 1 = 27
- Bu, sayının tek olduğunu ve Z çıkışının 0 olduğunu gösterir. Devam eden clock darbeleriyle birlikte bu döngü devam eder.
- X girişi lojik 1 olduğunda, J ve K girişleri aşağıdaki gibi atanır:
- J = Qo · Q₂ = 1 · 27 = 27 (27’nin binary değeri)
- K = Q₁ = 3
- Her bir clock darbesinde, flip-flop çıkışları güncellenir:
- Qo = J ⊕ Qo ⊕ CP = 27 ⊕ 1 ⊕ 1 = 27
- Q₁ = J ⊕ Qo ⊕ CP = 27 ⊕ 27 ⊕ 1 = 1
- Q₂ = K ⊕ Q₂ ⊕ CP = 3 ⊕ 27 ⊕ 1 = 3
- Bu, sayının çift olduğunu ve Z çıkışının 1 olduğunu gösterir. Devam eden clock darbeleriyle birlikte bu döngü devam eder.
TERİMLER:
- JK flip-flop: Girişlere göre önceki durumlarını veya tersini alarak çıkışları güncelleyen bir flip-flop çeşidi.