"3-bitlik senkron geri sayıcı devresi tasarımında X girişi ne zaman 0 olurken çift sayılar sayılır?"

MANTIKSAL DEVRE TASARIMI LABORATUVARI DÖNEM ÖDEVİ

Aşağıdaki bir girişli bir çıkışlı üç bitlik bir senkron geri sayıcı devresi tasarlanacaktır. Tasarlanacak devrenin X girişi lojik 0 olduğunda sayıcı tek sayıları sayan geri sayıcı, X girişi lojik 1 olduğunda ise çift sayıları sayan geri sayıcı olarak çalışacaktır. Z çıkışı ise tek sayılar için lojik 0, çift sayılar için ise lojik 1 olacaktır.

Gerekli senkron ardışıl sayıcı devresini tasarlayarak lojik devre diyagramını çiziniz.

X → Q₂ Q₁ Qo → Z
CP →

X Sayıcı Çıkışı Z
0 75317531… 0
1 64206420… 1

JK tipi Flip Flop ile yapılacaktır

Senkron Geri Sayıcı Devresi Tasarımı

Devre Tasarımı

Devre tasarımı için JK tipi flip-flop kullanılacaktır. JK flip-flop’un J ve K girişlerine önceki durumları ile ters mantık uygulanacak şekilde bağlanarak senkron geri sayıcı devresi oluşturulacaktır.

Çalışma Prensibi

Devre, X girişine bağlı olarak tek veya çift sayıları sayan geri sayıcı olarak çalışacaktır.

Eğer X girişi lojik 0 ise, devre tek sayıları sayacak ve Z çıkışı 0 olacaktır. Bu durumda J ve K girişleri JK flip-flop için aşağıdaki değerlere atanır:

  • J = Qo
  • K = Q₂ · Q₁

Eğer X girişi lojik 1 ise, devre çift sayıları sayacak ve Z çıkışı 1 olacaktır. Bu durumda J ve K girişleri JK flip-flop için aşağıdaki değerlere atanır:

  • J = Qo · Q₂
  • K = Q₁

Zamanlama Diyagramı

Aşağıdaki zamanlama diyagramı, devrenin çalışmasını göstermektedir:

       ______            ______             ______
CP    |      |          |      |           |      |
  ____|      |__________|      |___________|      |______
        ______            ______             ______
X     |      |          |      |           |      |
  ____|      |__________|      |___________|      |______

Sayıcı Çıkışı:
Q₂ 7 5 3 1 7 5 3 1 …
Q₁ 5 4 3 2 1 0 4 3 …
Qo 3 4 5 6 7 0 1 2 …

Z 0 1 0 1 0 1 0 …

Açıklama

Devrenin çalışma prensibi aşağıdaki gibi açıklanabilir:

  1. İlk durumda, Qo, Q₁ ve Q₂ flip-flop çıkışı sırasıyla 3, 5 ve 7’dir.
  2. X girişi lojik 0 olduğunda, J ve K girişleri aşağıdaki gibi atanır:
    • J = Qo = 3
    • K = Q₂ · Q₁ = 7 · 5 = 35 (5’in binary değeri)
  3. Her bir clock darbesinde, flip-flop çıkışları güncellenir:
    • Qo = J ⊕ Qo ⊕ CP = 3 ⊕ 3 ⊕ 1 = 1
    • Q₁ = J ⊕ Qo ⊕ CP = 3 ⊕ 1 ⊕ 1 = 3
    • Q₂ = K ⊕ Q₂ ⊕ CP = 35 ⊕ 7 ⊕ 1 = 27
  4. Bu, sayının tek olduğunu ve Z çıkışının 0 olduğunu gösterir. Devam eden clock darbeleriyle birlikte bu döngü devam eder.
  5. X girişi lojik 1 olduğunda, J ve K girişleri aşağıdaki gibi atanır:
    • J = Qo · Q₂ = 1 · 27 = 27 (27’nin binary değeri)
    • K = Q₁ = 3
  6. Her bir clock darbesinde, flip-flop çıkışları güncellenir:
    • Qo = J ⊕ Qo ⊕ CP = 27 ⊕ 1 ⊕ 1 = 27
    • Q₁ = J ⊕ Qo ⊕ CP = 27 ⊕ 27 ⊕ 1 = 1
    • Q₂ = K ⊕ Q₂ ⊕ CP = 3 ⊕ 27 ⊕ 1 = 3
  7. Bu, sayının çift olduğunu ve Z çıkışının 1 olduğunu gösterir. Devam eden clock darbeleriyle birlikte bu döngü devam eder.

TERİMLER:

  • JK flip-flop: Girişlere göre önceki durumlarını veya tersini alarak çıkışları güncelleyen bir flip-flop çeşidi.