TYT/Sosyal Din Kültürü soruları: Osmanlıların kader inancı, iman‑amel ilişkisi, Ra'd 13/4 tefekkürü ve Hz. Muhammed döneminde gençlerin tebliğ rolü

Bunları çöz

B
TYT/SOSYAL

  1. “Kaza ve kader akidesi, Osmanlı’nın zihninde kökleşmiştir. Bu akide, onların sebat ve metanetlerini artırır. Ölümü bile tevekkülle göze almalarına vesile olur. İşte bundan dolayı, göre görülecek kadar muhakkak olan tehlikeler bile onları yıldırmaz. Nice ateşlerin içine ve kılıç düşmanın üzerine atılıp bütün vücutları delik deşik olduktan sonra bile eğer henüz ecelleri geldiğine kani değillerse hayatlarından ümit kesmezler.”
    Fransız seyyah A. L. Castellan’ın Osmanlılar ile ilgili bu sözleri aşağıdaki temel değerlerden hangisi ile ilişkilendirilebilir?
    A) Secaat
    B) Adalet
    C) Hizmet
    D) İffet
    E) Takva

  2. İman ve amel kavramsal olarak ayrı olsalar da tıpkı etle tırnak gibi birbiriyle bağlıdır. Mümin, çeşitli nedenlerle imanda eksiklik yaşayabilir; ancak bu eksikliğin giderilmesinde temel unsur, Allah’ın emirlerini yerine getirip iyi amelleri işlemek ve günahlardan kaçınmaktır. Kalpte yalnızca var olduğuna dair kanaatle yetinilen bir iman, meyvesiz bir ağaç gibidir. Kalpteki iman ışığının parlayıp çevresini aydınlatması için ibadet, iyi davranışlar, güler yüzlülük ve cömertlik gerekir. İmanın güzelleşmesi ve güçlenmesi, amellerle desteklenmesine bağlıdır. Gerekli durumlarda, kalbi incelten merhamet ve şefkat gibi erdemler ibadetin yerini almaz; Allah’a olan bağlılığı gölgelemez, bilakis mümine güzel muamele etmeyi öğretir. İyi ameller ve güzel ahlak, günahların kapısını kapatır; kuvvetlendikleri her dem mümin hem dünyada hem de ahirette huzur bulur.
    Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
    A) İman, eylem sahasına yansıtılarak canlı tutulabilir.
    B) İman ve amel birbirinden ayrı değerlendirilmemelidir.
    C) İmanın geçerliği, kalp ile tasdikten ibarettir.
    D) İlahi emirleri özümseyip yaşama aktarmak, bireyin yararınadır.
    E) İyi davranışlar, imanın olgunlaşması için gereklidir.

ens

TYT/SOSYAL 20

B
ENS DENEME-1

  1. “Yeryüzünde birbirine komşu parçalar, üzüm bağları, ekinler, salkımlı-çatallı ve tek gövdeli hurma ağaçları vardır; hepsi bir tek su ile sulanır. Böyle iken meyvelerinin bir kısmını üstün kılarız. İşte bunda akıl sahipleri için ibretler vardır.” (Ra’d, 13/4)
    Bu ayette aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
    A) Allah, kullarına çeşitli nimetler bahşeder.
    B) İnsanlar, evrendeki düzeni anlamada zorluk çekmez.
    C) Allah’ın yaratmasını tefekkür ederek ibret almak gerekir.
    D) İnsan çeşitli bilgi kaynakları aracılığıyla Allah’ın varlığına ulaşabilir.
    E) Ancak Allah inancına sahip bireyler evrendeki düzeni fark edebilir.

  2. Hz. Muhammed, vahiy kâtiplerini genellikle gençler arasından seçmiş, gayrimüslimleri İslam’a davet eden mektupları da bu kâtip gençlere yazdırmıştır. Gençler, İslam düşüncesinin korunup yayılmasında görev almış; Kur’an ayetlerinin yazıya geçirilmesi ve duyurulmasında etkin rol üstlenmişlerdir. Ayrıca Hz. Muhammed’in çevresinde İslam’ı farklı kabile ve topluluklara ulaştırmak üzere görevlendirdiği güvenilir genç elçiler bulunmuştur. Bu görevler sayesinde Hz. Muhammed’in güveni gençlere boşa çıkarılmamıştır.
    Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
    A) Hz. Muhammed, eğitime önem vermiştir.
    B) Hz. Muhammed, gençlerin sorumluluk almasını istemiştir.
    C) Gençler, peygamberlerin verdiği görevlerde başarılı olmuştur.
    D) Hz. Muhammed, tebliğ faaliyetini gençler aracılığı ile de yerine getirmiştir.
    E) Gençlerin enerjileri, İslam’ın yayılmasını hızlandırmıştır.

Diğer sayfaya geçiniz.

Genel açıklama: Görsel, TYT/Sosyal alanına ait bir deneme sınavı sayfasındaki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi sorularını içeriyor. Sorular; Osmanlıların kader inancı ve sebatı, iman-amel ilişkisi, Kur’an’daki bir ayetten hareketle tefekkür ve ibret, ayrıca Hz. Muhammed döneminde gençlerin tebliğ ve eğitim faaliyetlerindeki rollerini konu alıyor.

Net ve kısa cevap:

    1. A
    1. C
    1. D
    1. C

Açıklamalar

17. soru

  • Doğru cevap: A (Şecaat / Cesaret).
  • Neden: Metinde Osmanlıların sebat, metanet ve tehlikeler karşısında yılmama gibi özellikleri vurgulanıyor; bu nitelikler doğrudan cesaret (şecaat) ile ilgilidir. Diğer seçenekler (örn. adalet, takva vb.) metnin ana temasını açıklayamıyor çünkü metin davranışın kararlılığına ve cesarete odaklanır.

18. soru

  • Doğru cevap: C (İmanın geçerliği, kalp ile tasdikten ibarettir — ulaşılamaz).
  • Neden: Parçada iman ile amel arasındaki ilişkinin vurgulandığı, imanın sadece kalpteki tasdik ile sınırlı olmadığını; iman ile amelin birbirini tamamladığı, imanın eyleme yansıması gerektiği belirtiliyor. Bu nedenle:
    • A şıkkı (iman eyleme yansıtılarak canlı tutulur) parçadan çıkarılabilir.
    • B şıkkı (iman ve ameli ayrı değerlendirmemek gerekir) parçaya uygundur.
    • D şıkkı (ilâhî emirleri benimseyip yaşama aktarmak bireyi yararlandırır) metnin ruhuna uygundur.
    • E şıkkı (iyi davranışlar, imanın olgunlaşması için gereklidir) da metinde desteklenir.
    • Ancak C şıkkı, metnin ana fikrine ters düşer; metin imanın iç ve dış boyutlarının birlikte olması gerektiğini belirtir, dolayısıyla imanın geçerliğinin sadece kalp tasdiki olduğuna ulaşılamaz.

19. soru

  • Doğru cevap: D (İnsan çeşitli bilgi kaynakları aracılığıyla Allah’ın varlığına ulaşabilir — vurgulanmamıştır).
  • Neden: Ayet/metin, Allah’ın kullarına çeşitli nimetler verdiği ve insanların bu nimetler aracılığıyla yaratılışta bir düzen görmesi, Allah’a şükretmesi gibi hususları vurgular. Metin daha çok yaratılıştaki delillerin (nimetlerin) tefekkür edilmesiyle ilgili; fakat çeşitli bilgi kaynakları aracılığıyla Allah’ın varlığına ulaşılacağı yorumu (bilimsel/akademik/epistemik kaynaklardan bahsetmek) metinde açıkça yer almamaktadır. Bu nedenle D şıkkı vurgulanmamıştır. Diğer şıklar ayetin anlamı ile uyumludur (nimet, düzen, tefekkür vb.).

20. soru

  • Doğru cevap: C (Gençler, peygamberlerin verdiği görevlerde başarılı olmuştur — çıkarılamaz).
  • Neden: Parçada Hz. Muhammed’in gençleri eğitime teşvik ettiği, onlara sorumluluk verdiği ve gençlerin çeşitli görevlerde (ör. tercüme, yazmanlık, davet faaliyetleri gibi) kullanıldığı anlatılıyor. Bunlardan şunlar rahatça çıkar:
    • A: Eğitim önemsenmiştir.
    • B: Gençlere sorumluluk verilmiştir.
    • D: Tebliğ faaliyetinde gençlerin kullanıldığı ifade edilebilir.
    • E: Genç enerjisinin yayılmaya katkısı ima edilebilir.
      Ancak C şıkkı, tüm peygamberlerin verdiği görevlerde gençlerin başarılı olduğu gibi geniş ve genelleyici bir hüküm getirmektedir; metin böyle mutlak bir genellemeyi desteklemez. Bu yüzden C çıkarılamaz.

TERİMLER:

Amel: İman sonucu yapılan davranışlar; ibadetler ve iyi davranışlar gibi dışa vurum.
İman: Kalpte tasdik ve inanma; dinî inançların kabullenilmesi.
Şecaat: Cesaret, korkuya rağmen gösterilen yiğitlik ve metanet.
Sebat / Metanet: Kararlılık, zorluklar karşısında dayanma gücü.