Yengeç dönencesi
Ekvator
Oğlak dönencesi
I - Birim yüzeye düşen enerji miktarı
Ülkeler: K, L, M
II - Gölge boyu
Ülkeler: K, L, M
III - Gündüz süresi
Ülkeler: K, L, M
Buna göre 21 Haziran tarihinde güneş tam tepedeyken K, L ve M ülkeleri ile ilgili yukarıda çizilen grafiklerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II.
B) I ve II.
C) II ve III.
D) I, II ve III.
Görseller, Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketini ve 21 Haziran’da güneşin gökteki konumunun farklı ülkeler üzerinde nasıl etkiler yarattığını göstermektedir. Grafikler, bu dönemdeki farklı ülkelerde birim yüzeye düşen enerji miktarını, gölge boyunu ve gündüz süresini karşılaştırmaktadır. Bu bilgi doğrultusunda grafikler doğru şekilde eşleştirilmeye çalışılmaktadır.
Doğru seçenek A — yalnız I.
Açıklama: 21 Haziran kuzey yarımkürede yaz gündönümüdür; M (kuzeyde) en dik ışık alır, L orta, K (güneyde) en az alır. Bu yüzden birim yüzeye düşen enerji I grafiğinde gösterildiği gibi K < L < M olmalıdır (I doğru). Gölge uzunluğu güneş yüksekliğiyle ters orantılıdır; M’de gölge en kısa, K’da en uzun olur — II grafiği bu sıra ile çelişiyor. Gündüz süresi de M’de en uzun, K’da en kısa olur; III grafiği tersine çizilmiş.
Terimler:
- Ekinoks (Eşitlik): Yılda iki kez (yakl. 21 Mart, 23 Eylül) gece ve gündüz sürelerinin yaklaşık eşit olduğu zaman.
- Enlem: Bir noktanın ekvatora olan açısal uzaklığı; güneş yüksekliği ve gün uzunluğunu etkiler.
- Gölge: Bir cismin güneş ışığını engellemesiyle oluşan karanlık bölge; güneş yüksekliği arttıkça gölge kısalır.
- Gündönümü (Solstis): Güneş’in en kuzey veya en güney sapmasının olduğu gün (21 Haziran veya 21 Aralık); o yarımkürede en uzun/ en kısa gündür.
