Türkiye’de anayasa değişikliği yapmak için hangi süreçler izlenir? Anayasa’nın hangi maddeleri değiştirilebilir ya da hiçbir durumda değiştirilemez? Hangi kurumlar anayasa değişikliği yapabilir ve hangi prosedürleri takip etmek zorundadır? Anayasa değişikliğine karşı çıkanlar ne tür yasal yollara başvurabilir?
Anayasa Değişikliği Süreci
Türkiye’de anayasa değişikliği yapmak için öncelikle değiştirilmek istenen maddelerin belirlenmesi gerekir. Anayasanın hangi maddelerinin değiştirilebileceği veya değiştirilemeyeceği, Anayasa’nın kendisinde belirtilir.
Ardından, değişiklik teklifi hazırlanır. Teklifin hazırlanabilmesi için en az 184 milletvekilinin imzası gereklidir. Meclis Başkanlığı’na sunulan teklif, Anayasa Komisyonu’na gönderilir. Anayasa Komisyonu, teklifi ele alır ve çalışmalarını tamamladıktan sonra teklifi Meclis Genel Kurulu’na sunar.
Meclis Genel Kurulu’nda teklif üzerinde görüşmeler yapılır ve oylama yapılır. Anayasa değişikliği teklifi, kabul için en az 330 milletvekilinin (üye tam sayısının üçte ikisi) oyu gereklidir. Bu sayı sağlanırsa, teklif referanduma götürülür.
Referandumda, değişikliğin kabulü için oy kullanacak olan seçmenlerin en az yarısının katılımı sağlanmalıdır. Değişikliğin kabulü için oy kullananların en az yarısının oyu gereklidir.
Değiştirilebilir ve Değiştirilemez Maddeler
Anayasa’ya göre, Anayasa’nın bazı maddeleri değiştirilemez iken, bazıları değiştirilebilir. Değiştirilebilen maddelerin değiştirilmesi için yukarıda bahsedilen süreçler takip edilirken, değiştirilemeyen maddelerin değiştirilmesi ise mümkün değildir.
Değiştirilemez maddeler arasında Cumhuriyetin nitelikleri, Türkiye’nin bağımsızlığı ve ülkenin bölünmez bütünlüğü gibi temel konular yer alır. Değiştirilebilen maddeler arasında ise seçimler, yargı sistemi, hükümet sistemi, insan hakları ve özgürlükleri gibi konular bulunur.
Anayasa Değişikliğini Yapabilecek Kurumlar ve Prosedürler
Anayasa değişikliği, Meclis tarafından yapılabilir. Meclis’te kabul edilen teklif, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması sonrasında referanduma götürülebilir.
Anayasa değişikliği sürecinde Anayasa Komisyonu, Meclis’in en önemli organlarından birisi olarak görev yapar. Komisyon, teklifin incelenmesi, bölümlere ayrılması ve gerektiği takdirde düzenlenmesi işlemlerini yapar.
Anayasa Değişikliğine Karşı Çıkanların Yaptırabilecekleri İşlemler
Anayasa değişikliğine karşı çıkanlar, yasal yollara başvurarak itirazda bulunabilirler. Anayasa Mahkemesi, değişikliğin Anayasa’ya uygunluğunu değerlendirebilir ve değerlendirme sonrasında değişikliği iptal edebilir.
Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’nin yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurarak da Anayasa değişikliğine karşı çıkılabilir.
TERİMLER:
Anayasa Mahkemesi: Türkiye’de anayasa yargısı yapmakla görevli olan mahkeme.
Referandum: Seçmenlerin doğrudan oy kullanarak belirli bir konuda görüş bildirmesidir.
1 Beğeni