1 - TBMM, Anadolu’daki otoritesini sağlamak için Milli Mücadele yolunda:
Buna göre TBMM’nin;
I. Yasama,
II. Yürütme,
III. Yargı,
Yetkilerinden hangilerini kullandığının kesin bir göstergesidir? * (1 Puan)
Doğru Cevap: I ve II
Bu soruda, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) Milli Mücadele döneminde uyguladığı faaliyetlerden hangi yetkileri kullandığı sorulmaktadır.
İlk olarak, TBMM’nin çıkardığı Hiyanet-i Vataniye Kanunu, genel yasaları oluşturma ve kabul etme yetkisi olan yasama yetkisini gösterir.
İkinci olarak, İstiklal Mahkemelerini kurarak ve cephelere atama yaparak, yasaları uygulama, yönetme ve bunları pratik olarak işleme yetkisi olan yürütme yetkisini gösterir.
Sonuç olarak TBMM, Milli Mücadele döneminde hem yasama hem de yürütme yetkilerini kullanmıştır.
Yalnız I: Hatalı çünkü Kanunların uygulamaları ve doğrudan yönetme yetkisini de kullanılmıştır.
Yalnız II: Hatalı çünkü kanun çıkarma yetkisi de uygulanmıştır.
II ve III: Hatalı çünkü TBMM yargı yetkisini doğrudan kullanmamıştır. Sadece yasama ve yürütme yetkileri kullanılmıştır.
Yasama Yetkisi: Yasaları oluşturma ve kabul etme yetkisi.
Yürütme Yetkisi: Yasaları uygulama, işleme ve yönetme yetkisi.
TBMM, Anadolu’daki otoritesini sağlamak için Milli Mücadele sürecinde bir dizi yetki kullanmıştır. İşte bu yetkilerin detayları:
TBMM, siyasi yetkilerini, bir hükümet kurarak ve yürütmeyi denetleyerek kullanmıştır. İcra edilen siyasi faaliyetlerin tümü, milletin egemenliği ilkesine dayanan parlamenter hükümet sistemi çerçevesinde gerçekleştirilmiştir.
TBMM, hükümet kurma yetkisini kullanarak, Ankara Hükümeti olarak da bilinen, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’ni kurmuştur. Kabine, TBMM’nin güvenini kazanarak göreve değildi ve tüm ülkenin yönetimini üstlenmiştir.
TBMM, yürütme organının çalışmasını denetlemiştir. Bu yetki, hükümetin faaliyetlerinin düzgün bir şekilde yürütülmesi ve milli iradenin doğru bir şekilde temsil edilmesi için kullanılmıştır.
TBMM, yasama yetkilerini kullanarak bir dizi kanun ve kararname çıkararak, yeni Türkiye Devleti’nin temelini atmıştır.
TBMM, kanun çıkarma yetkisini kullanarak, yeni devletin idari, ekonomik ve sosyal yapısını düzenleyen bir dizi kanun çıkarmıştır. Bunlar arasında Türkiye’nin ilk Anayasası olan 1921 Anayasası, Lozan Antlaşması’nın onaylanması ve fez yerine şapka giyilmesini öngören Şapka Kanunu gibi önemli yasalar bulunmaktadır.
TBMM, kararname çıkarma yetkisini kullanarak, hükümetin çalışmasını düzenleyen ve belirli konularda yasa hükmünde kararlar çıkarmıştır. Bu kararnameler, TBMM tarafından onaylanmış ve anayasaya uygunlukları kontrol edilmiştir.
TBMM, adli yetkilerini kullanarak, milli egemenlik ilkesini korumak ve devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü sağlamak amacıyla bir dizi adli faaliyet yürütmüştür.
TBMM, mahkeme kurma yetkisini kullanarak İstiklal Mahkemeleri’ni kurmuştur. Bu mahkemeler, milli egemenliğe karşı suç işleyen kişilere yargılanma görevini üstlenmiştir.
Parlamenter Hükümet Sistemi: Yürütme organının parlamentodan çıktığı ve parlamentonun denetimine tabi olduğu hükümet sistemidir.
Ankara Hükümeti: TBMM tarafından kurulan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atan ilk hükümet.
İstiklal Mahkemeleri: TBMM tarafından Milli Mücadele sürecinde kurulan ve milli egemenliğe karşı suç işleyenlere yargılanma görevi verilen özel mahkemeler.
Lozan Antlaşması: Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk liderliğindeki Türk hükümeti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan barış antlaşması.
TBMM, Milli Mücadele’yi başarıya ulaştırmak ve Anadolu’da otoritesini sağlamak için çeşitli kesin yetkiler kullanmıştır. Bu yetkilerden bazı önemli örnekler şunlardır:
Yasama Yetkisi:
Yürütme Yetkisi:
Yargı Yetkisi:
Bunlara ek olarak:
TBMM, bu yetkileri kullanarak Anadolu’da otoritesini sağlamış, Milli Mücadele’yi başarıya ulaştırmış ve Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmuştur.
Not: Bu bilgiler genel bir çerçevede sunulmuştur. Milli Mücadele’nin karmaşık bir tarihi süreci olduğunu ve TBMM’nin yetkilerinin zaman içinde değişiklik gösterdiğini unutmamak önemlidir.
