Katyonlar: Sodyum (Na+), Kalsiyum (Ca²+), Magnezyum (Mg²+), Gümüş (Ag+), Potasyum (K+), Çinko (Zn²+)
Anyonlar: Nitrat(NO3), Sülfat(SO²4), Karbonat (CO²3), Hidroksit (OH), Oksit (O2), Fosfür (p3)
Soru:
“Buna göre aşağıdaki adlandırmalardan hangisinde hata yapılmıştır?”
Seçenekler:
A) Mg3P2 : Magnezyum fosfat
B) K₂SO4 : Potasyum sülfat
C) NaNO3 : Sodyum nitrat
D) CaCO3 : Kalsiyum karbonat
E) AgOH : Gümüş hidroksit
Her kimyasal bileşiğin belirli bir adlandırma kuralı vardır. Burada verilen katyon ve anyonlar üzerinden bunun ne olduğunu açıklamak uygundur.
Öncelikle, katyonlar pozitif yüklü iyonlardır ve genellikle metallerden oluşurlar. Bu durumda, sodyum (Na+), kalsiyum (Ca²+), magnezyum (Mg²+), gümüş (Ag+), potasyum (K+), ve çinko (Zn²+) bunlara örnektir.
Anyonlar ise genellikle negatif yüklü ve genelde nonmetallerden oluşur. Bu durumda, nitrat(NO3-), sülfat (SO4²-), karbonat (CO3²-), hidroksit (OH-), oksit (O2²-), fosfat(PO4³-) bunlara örnektir.
Biçimsel adlandırmada, katyonun ismi önce, anyonun ismi sonra gelir. Yük dengesi önemlidir ve genel olarak bileşiğin toplam yükü sıfır olmalıdır.
A) Mg3P2 : Magnezyum fosfat olamaz çünkü magnezyum Mg²⁺ ve fosfat ise PO₄³⁻ ile gösterilir. Bu durumda, doğru formül Mg₃(PO₄)₂ olacaktır. Kurallara göre bir fosfor atomu (P) ile bir fosfat anyonu (PO₄³⁻) birbirleriyle aynı şey olamazlar.
B) K₂SO₄ : Potasyum sülfat doğru bir adlandırmadır. Çünkü potasyum katyonu (K⁺) ve sülfat anyonu (SO₄²⁻) doğru bir şekilde yer almaktadır ve yük dengesi korunmuştur.
C) NaNO₃ : Sodyum nitrat da doğru bir adlandırmadır. Sodyum katyonu (Na⁺) ve nitrat anyonu (NO₃⁻)'nün bir arada bulunduğu bileşiktir.
D) CaCO₃ : Kalsiyum karbonat, kalsiyum katyonu (Ca²⁺) ve karbonat anyonu (CO₃²⁻)'nün birleşiminden oluşan doğru olarak adlandırılmış bir bileşiktir.
E) AgOH : Gümüş hidroksit, gümüş katyonu (Ag⁺) ve hidroksit anyonu (OH⁻)'nün birleşiminden oluşan doğru adlandırılmış bir bileşiktir.
Yani hatalı adlandırma A seçeneği olan Mg₃P₂ : Magnezyum fosfat için geçerlidir. Çünkü burada fosfat anyonunun yanlışlıkla fosfor elementi ile karıştırıldığını görüyoruz.
Katyon: Pozitif yüklü iyonlar. Genellikle metallerden oluşur.
Anyon: Negatif yüklü iyonlar. Genellikle nonmetallerden oluşur.
Fosfat: Genel formülü (PO₄³⁻) olan poliatomik iyon.
Fosfor: Atom numarası 15 olan kimyasal element. Formülü P’dir.
Yük dengesi: Bir iyonik bileşiğin toplam yükünün sıfır olması durumu.
