Kapitalizmin bugünkü haline gelmesi hangi tarihi olaylara dayanıyor? Hangi düşünürler ve olaylar kapitalizmin gelişimine etki etti?
Kapitalizmin Tarihçesi
Antik Dönem ve Ortaçağ
Kapitalizm, özel mülkiyetin ve serbest piyasanın hakim olduğu bir ekonomik sistemdir. Bu sistem, insanların diğer insanlarla malları ve hizmetleri takas etmesine dayanır.
Kapitalizmin kökleri antik döneme kadar uzanır. Antik Yunanistan ve Roma toplumlarında serbest piyasa ve ticaret önemli rol oynamıştır. Ancak, bu dönemde mülkiyet ve servet çeşitliliği genellikle elit sınıfın ayrıcalığı olmuştur.
Ortaçağ Avrupa’sında, feodal sistem hakimdi ve toprak sahipleri, üretim araçlarına sahip olmakta ve köylülerin çalışmasını talep etmekteydi. Ticaret sınırlıydı ve loncalar (esnaf birlikleri) bazı sektörleri denetim altında tutuyordu.
Sanayi Devrimi ve Endüstriyel Kapitalizm
Kapitalizmin bugünkü haline gelmesi, 18. ve 19. yüzyıllardaki Sanayi Devrimi ile başlamıştır. Sanayi Devrimi, tarım toplumuna dayalı ekonomik yapının yerini makineleşme ve fabrika üretimine bıraktığı dönemdir.
Sanayi Devrimi ile birlikte, makineleşme ve fabrika üretimi sayesinde üretkenlik artmış ve sermaye birikimi daha da hızlanmıştır. Serbest pazar ekonomisi, mülkiyet hakları ve ticaret özgürlüğü gibi temel kapitalist prensipler benimsenmiştir.
Bu dönemde İngiltere, endüstriyel kapitalizmin merkezi durumundaydı. Bu süreçte, demiryolları, kömür madenleri, tekstil üretimi ve diğer sanayi sektörlerinde büyük gelişmeler yaşandı.
20. Yüzyıl ve Küresel Kapitalizm
- yüzyılda, kapitalizm dünya genelinde yayıldı ve küresel kapitalizm halini aldı. Büyük şirketler, çok uluslu şirketler ve küresel piyasalar ortaya çıktı.
Kapitalizmin gelişimine etki eden önemli düşünürler arasında Adam Smith, Karl Marx, Friedrich Hayek ve John Maynard Keynes gibi isimler bulunmaktadır. Bu düşünürler, kapitalizmin farklı yönleri, işleyişi ve etkileri hakkında önemli teoriler ortaya koymuşlardır.
Kapitalizmin Gelişimine Etki Eden Olaylar
Kapitalizmin bugünkü haline gelmesinde birçok olay etkili olmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Sanayi Devrimi: Makineleşme ve fabrika üretimiyle birlikte endüstriyel kapitalizm doğdu.
- Kolonizasyon: Avrupa devletlerinin kolonileri işgal ederek kaynaklara ve pazarlara sahip olması, kapitalizmin genişlemesini sağladı.
- Fransız Devrimi: 1789’da gerçekleşen Fransız Devrimi, mülkiyet hakları ve serbest ticaret gibi kapitalist prensiplerin önünü açtı.
- Ekonomik Krizler: 1929 Büyük Buhranı gibi ekonomik krizler, kapitalist sistemin zayıflıklarını ve düzensizliklerini ortaya çıkardı, aynı zamanda düzenlemelerin ve reformların yolunu açtı.
TERİMLER:
- Sanayi Devrimi: 18. ve 19. yüzyıllarda İngiltere’de başlayan ve makineleşmeyle birlikte fabrika üretiminin arttığı dönemi ifade eder. Bu dönem, tarımsal toplumların yerini endüstriyel toplumların alması ve sanayileşmenin hız kazanması ile karakterizedir.
- Endüstriyel Kapitalizm: Sanayi Devrimi ile başlayan ve makineleşme, fabrika üretimi ve sermaye birikimi üzerine kurulu olan kapitalizm şeklidir.
- Küresel Kapitalizm: 20. yüzyılda yaygınlaşan kapitalizm şekli; uluslararası şirketlerin ve küresel piyasaların etkisiyle, ticaretin ve yatırımların sınırları aşarak dünya çapında yayılmasını ifade eder.