Fonagnozi (phonagnosia) adı verilen nörolojik bozukluk nedir ve neden oluşur? Tedavisi var mıdır?
Fonagnozi (phonagnosia), kişilerin sesleri, özellikle de tanıdıkları insanların seslerini tanıyamama durumudur. “Fono” ses, “agnozi” ise tanıyamama anlamına gelir. Yani fonagnozi, sesi ayırt etme veya kime ait olduğunu belirleme becerisinin kaybıdır.
Neden oluşur?
- Genellikle beyin hasarları sonrası (ör. inme, kafa travması, tümör) ortaya çıkar.
- Beynin sağ temporal ve parietal bölgelerinde (özellikle sağ superior temporal girus) oluşan hasarlar ile ilişkilidir.
- Bazı vakalarda doğuştan olabilir (doğumsal/konjenital fonagnozi).
- Ses ve kimlik işleme yollarında bozulma olduğunda görülür.
Belirtiler:
- Kişi, sesin duygusal tonunu, yüksekliğini, konuşulan dili ayırt edebilir ama kime ait olduğunu anlayamaz.
- Yüz tanıması normal olabilir, sadece ses ayırt etme bozulmuştur.
Tedavisi var mı?
- Fonagnozi için kesin, standart bir tedavi yoktur.
- Nedene yönelik tedavi (ör. inme sonrası rehabilitasyon) bazen kısmi düzelme sağlayabilir.
- Genellikle terapi ve eğitimle, kişi farklı stratejiler öğrenebilir ama tam iyileşme çoğu zaman mümkün değildir.
- Doğuştan olan formlarında da kesin bir tedavi yoktur.
Özetle, fonagnozi nadir görülen, nörolojik temelli bir bozukluktur. Çoğunlukla beyin hasarıyla ilişkilidir ve tedavisi zordur. Bağlı olduğu nedenlere göre rehabilitasyon yaklaşımları değişebilir. Detay için nöroloji uzmanına danışmak uygun olur.