Bipolar bozukluk nedir ve bu durumun belirtileri nelerdir?

Bilim Psikoloji ve Davranışsal Bilimler
, , , ,
1

Bir kişi “Ben bipolarım” dediğinde, bu ne anlama gelir? Bipolar bozukluk hayatı nasıl etkiler ve bu durumu tanıyabilmek için hangi belirtilere dikkat edilmeli? Bipolar bozukluğun farklı türleri var mı, varsa neler? Tanı koyma süreci nasıl işler ve bu hastalık nasıl tedavi edilir?

2

Bipolar Bozukluk Nedir?

Bipolar bozukluk, kişinin duygu durumunu, enerjisini ve işlevsel yeteneklerini etkileyen, duygudurum bozukluğu olarak sınıflandırılan ciddi bir zihinsel sağlık rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlık, kişinin mani (aşırı yüksek ve enerjik duygu durum) ve depresyon (aşırı düşük ve hüzünlü duygu durum) dönemleri arasında geçiş yaşamasına neden olur.

Belirtileri Nelerdir?

Bipolar bozukluğun temel belirtileri iki kategoriye ayrılır: Manik epizodlar ve depresif epizodlar.

Manik Epizod Belirtileri:

  1. Aşırı Enerji ve Aktivite: Kişi normalden çok daha enerjik ve hareketli hisseder.
  2. Aşırı Mutluluk veya Öfori: Anormal derecede neşeli veya heyecanlı olabilir.
  3. İhtiyaç Duyulan Uyku Miktarının Azalması: Kişi çok az uyuyabilir veya uyumaya gerek duymayabilir.
  4. Hızlı Konuşma ve Düşünce: Kişi hızlıca konuşabilir ve düşünceleri hızla değişebilir.
  5. Zihin Uçuşmaları: Farklı düşünceler veya fikirler arasında hızla geçiş yapma.
  6. Gerçekçi Olmayan Planlar Yapma: Kişi aşırı öz güvenle gerçekçi olmayan planlar veya projeler yapabilir.

Depresif Epizod Belirtileri:

  1. Yoğun Hüznün ve Umutsuzluğun Hisleri: Kişi yoğun bir şekilde hüzünlü ve umutsuz hissedebilir.
  2. İlgi Kaybı: Önceden ilgi duyulan aktivitelerden artık zevk alamama.
  3. Enerji Eksikliği: Sürekli yorgunluk ve enerji eksikliği.
  4. Uyku Sorunları: Aşırı uyuma veya uykusuzluk.
  5. Konsantrasyon Zorlukları: Düşünmede, odaklanmada veya karar verme yetilerinde azalma.
  6. İştahta Değişiklikler: Aşırı yeme veya iştahsızlık.
  7. Ölüm veya İntihar Düşünceleri: Ölümle ilgili düşünce veya intihar eğilimleri.

Bir Kişi “Ben Bipolarım” Dediğinde Bu Ne Anlama Gelir?

Bir kişi “Ben bipolarım” dediğinde, bu kişi bipolar bozukluğu olduğunu ifade eder. Bu, kişinin yukarıda belirtilen manik ve depresif epizodlar arasında döngüler yaşadığı anlamına gelir. Bu bireyler bazen normal duygu durumlarına dönebilir, ancak bu dönemler genellikle manik veya depresif epizodlarla kesilebilir.

Bipolar Bozukluk Hayatı Nasıl Etkiler?

Bipolar bozukluk, kişinin iş, okul, ilişkiler ve sosyal yaşamı da dahil olmak üzere yaşamın birçok alanında büyük sıkıntılara yol açabilir. Bu ruhsal durum değişiklikleri, kişinin günlük işlevselliğini ciddi şekilde etkileyebilir. Kariyerleri ve kişisel ilişkileri bu durumdan büyük ölçüde etkilenir.

Bipolar Bozukluğun Türleri

Bipolar bozukluğun birkaç farklı türü vardır ve her bir türün manik ve depresif epizodların doğası ve süresi farklıdır.

Bipolar I Bozukluğu

Bipolar I bozukluğu, en az bir manik epizodun varlığı ile karakterizedir. Manik epizodlar genellikle haftalar veya aylar sürebilir ve hastaneye yatış gerektirecek derecede şiddetli olabilir.

Bipolar II Bozukluğu

Bipolar II bozukluğunda, kişi bir veya daha fazla majör depresif epizod ve en az bir hipomanik epizod geçirir. Hipomani, maniye göre daha hafif bir manik dönemdir.

Siklotimik Bozukluk (Siklotimi)

Siklotimik bozukluk, bir yıl veya daha fazla süre boyunca çok sayıda hipomanik ve depresif belirti dönemi ile karakterize edilir. Ancak bu belirtiler, tam anlamıyla manik veya majör depresif epizod olarak tanımlanamaz.

Tanı Koyma Süreci

Bipolar bozukluk tanısı genellikle psikiyatristler veya klinik psikologlar tarafından yapılır. Tanı süreci genellikle şunları içerir:

  1. Kapsamlı Psikiyatrik Değerlendirme: Psikiyatr, bireyin semptomlarını, tıbbi geçmişini ve aile geçmişini değerlendirir.
  2. Ruhsal Durum Muayenesi: Psikiyatr, bireyin duygu durumu, düşünme ve davranış paternlerini değerlendirir.
  3. Tanı Kriterlerinin Karşılanması: DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition) gibi kabul görmüş tanı kitaplarında listelenen kriterlere göre değerlendirme yapılır.

Tedavi Yöntemleri

Bipolar bozukluğun tedavisi genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapi kombinasyonunu içerir.

İlaç Tedavisi:

  1. Duygudurum Düzenleyiciler: Genellikle lityum gibi ilaçlar kullanılır.
  2. Antidepresanlar: Depresif dönemlerin tedavisi için kullanılır. Ancak, antidepresanlar manik epizodları tetikleyebileceğinden dikkatli kullanılmalıdır.
  3. Antipsikotik İlaçlar: Özellikle manik epizodlarda kullanılır.

Psikoterapi:

  1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kişinin olumsuz düşünce ve davranışlarını değiştirmeye yardımcı olur.
  2. Aile Terapisi: Aile üyelerinin hastalık hakkında bilgi sahibi olması ve destekleyici rol üstlenmesi sağlanır.
  3. İlaç ve Yaşam Tarzı Yönetimi: İlaçların etkin kullanımının yanı sıra, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesi için rehberlik sağlanır.

TERİMLER:

Mani: Aşırı yüksek veya irritabl duygu durumu dönemi.
Hipomani: Manik epizoddan daha hafif bir mani dönemi.
DSM-5: Zihinsel bozuklukların tanısal ve istatistiksel el kitabı.
Majör Depresif Epizod: İki hafta veya daha fazla süre boyunca devam eden ciddi depresyon dönemi.
Duygudurum Düzenleyiciler: Bipolar bozuklukta duygu durumunu dengelemek için kullanılan ilaçlar.

Bu bilgi çerçevesinde bipolar bozukluğun ne olduğu, belirtileri, türleri, tanı koyma süreci ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgi sağlanmıştır.

1 Beğeni