Cumhuriyetin ilk yıllarında gerçekleştirilen reformlar arasında, muhalefet partilerinin kurulması, Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun çıkarılması, kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi ve Türk Tarih Kurumu’nun açılması yer almaktadır. Bu reformlardan hangisi veya hangileri “Cumhuriyetçilik” ilkesi doğrultusunda yapılan inkılâplardandır?
Cumhuriyetçilik İlkesi ve İnkılaplar
Cumhuriyetçilik, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olması ilkesine dayanır ve bu bağlamda vatandaşların siyasi haklara sahip olmasını ve demokrasi prensiplerini benimser. Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan reformlar, temelde halkın katılımını artırmayı ve demokratik süreçleri güçlendirmeyi amaçlar. Aşağıda verilen dört reformun Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda olup olmadığını inceleyelim.
Muhalefet Partilerinin Kurulması
Doğru Cevap: Cumhuriyetçilik
Neden Doğru?
Muhalefet partilerinin kurulması, çok partili siyasi hayatı teşvik eder ve demokratik süreçleri güçlendirir. Bir halkın kendi yöneticilerini seçmesi ve farklı siyasi fikirlerin ifade edilmesi, cumhuriyetçilik ilkesinin temel unsurlarından biridir. Bu nedenle, muhalefet partilerinin kurulması Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan bir inkılaptır.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Çıkarılması
Doğru Cevap: Hayır, Cumhuriyetçilikle doğrudan ilişkili değil
Neden Doğru Değil?
Tevhid-i Tedrisat Kanunu, eğitim birliğini sağlamak amacıyla çıkarılmıştır. Bu kanun, eğitim kurumlarını tek bir çatı altında toplar ve laik eğitim sisteminin temellerini atar. Her ne kadar laiklik ve eğitim reformları cumhuriyetçi bir yapının unsurları olsa da, bu kanunun amacı doğrudan halkın siyasi katılımını artırmak veya demokratik süreçleri kuvvetlendirmek değildir. Bu nedenle, bu reform Cumhuriyetçilik ile doğrudan ilişkili değildir.
Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkının Verilmesi
Doğru Cevap: Cumhuriyetçilik
Neden Doğru?
Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi, demokratik bir yapının temel gerekliliklerindendir. Bu hak, kadınların siyasi süreçlere katılmasını sağlayarak halkın tamamının egemenlik hakkını kullanabilmesini mümkün kılar. Bu nedenle, kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi, Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan önemli bir inkılaptır.
Türk Tarih Kurumu’nun Açılması
Doğru Cevap: Hayır, Cumhuriyetçilikle doğrudan ilişkili değil
Neden Doğru Değil?
Türk Tarih Kurumu’nun açılması, milli bilincin geliştirilmesi ve tarih araştırmalarının desteklenmesi amacıyla yapılmış bir reformdur. Bu kurumun açılması milli kimlik ve tarih bilinci ile daha çok ilişkilidir. Dolayısıyla Türk Tarih Kurumu’nun açılması Cumhuriyetçilik ilkesinin doğrudan bir gereği değildir.
Sonuç
Muhalefet partilerinin kurulması ve kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi reformları, Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan inkılaplardandır. Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun çıkarılması ve Türk Tarih Kurumu’nun açılması ise, Cumhuriyetçilik ilkesi ile doğrudan ilişkilendirilemez.
TERİMLER:
Tevhid-i Tedrisat Kanunu: Türkiye’de eğitimde birlik sağlama amacı güden kanun.