Vücudumuz belli aralıklarla kirli ve ihtiyaç duyulmayan fazlalıkları dışarı atar. Ter gibi örneğin. Peki vücudumuzun içerisinde devamlı dolaşan ve kirlenen kan nasıl temizlenir? Kirli kan vücudumuzda nasıl evrelerden geçerek bu hale gelir ve vücudumuzda nasıl bir yol izler?
Kanın Temizlenme Süreci
Böbrekler ve Detoksifikasyon
Kanın temizlenmesi aşamasında en önemli organlarımızdan biri böbreklerdir. Böbrekler, kanı temizleyerek vücuttan atılması gereken toksin ve atıkları süzgeçler. Bu işlem esnasında, böbreklerdeki nefron adı verilen birimler sayesinde kirli kan süzülür ve temizlenmiş kan ise vücuda geri döner. Bu sürecin sonucunda oluşan idrar, üreterler aracılığıyla mesaneye, oradan da dışarı atılır.
Karaciğer ve Metabolizma
Karaciğer, metabolizma faaliyetleri sırasında ortaya çıkan çeşitli kimyasalların parçalanmasında da önemli bir role sahiptir. Karaciğerde bulunan enzimler, kan içinde bulunan zararlı maddeleri zararsız hale getirir veya vücuttan atılmak üzere işlenir.
Akciğerler ve Gaz Değişimi
Akciğerlerdeki alveoller, kan içindeki karbondioksit ile oksijenin yer değiştirdiği önemli bir noktadır. Kırmızı kan hücreleri karbondioksit alarak akciğerlere getirir ve bu karbondioksit, solunum ile dışarı atılırken, oksijen ise kan hücrelerine alınır ve vücudun çeşitli bölgelerine taşınır.
Deri ve Terleme
Deri yoluyla atılan ter de vücudumuz için önemli bir detoksifikasyon yoludur. Ter, su ve elektrolitlerin yanı sıra az miktarda atık maddeler de içerir. Ancak, terleme yoluyla atılan atıkların miktarı oldukça sınırlıdır.
Kanın Dolaşımı
Pulmoner Dolaşım
Kirli kan, pulmoner dolaşım aracılığıyla akciğerlere taşınır. Burada karbondioksit-atık gaz değişimi gerçekleşir ve kan oksijenlenir.
Sistemik Dolaşım
Oksijenlenmiş kan, sistemik dolaşım ile vücudun her yerine taşınırken hücrelere oksijen dağıtır ve hücrelerin ürettiği artıkları toplayarak tekrar kirli hale gelir.
Kan ve Vücut Fizyolojisi
Vücudumuzdaki kan dolaşım sistemi sayesinde kirli kan sürekli hareket halindedir. Kirli kanın temizlenme sürecinde geçtiği evreler şöyledir:
- Kirli kan, vücutta toplanarak kalbe ulaşır.
- Kalpten pompalanan kirli kan, akciğerlere gider ve burada oksijenlenir.
- Temizlenmiş kan, tekrar kalbe döner ve pompalanarak tüm vücuda dağıtılır.
- Böbrekler, karaciğer ve diğer organlar, kanı filtreleyerek zararlı maddelerden arındırır.
- Son olarak, arındırılmış atıklar idrar ve dışkı yoluyla vücuttan atılır.
TERİMLER:
Detoksifikasyon: Vücudun zararlı maddeleri temizleme süreci.
Nefron: Böbreğin temel fonksiyonel birimi.
Enzimler: Biyokimyasal reaksiyonları hızlandıran proteinler.
Alveoller: Akciğerlerdeki küçük hava kesecikleri, gaz değişiminin gerçekleştiği yer.
Pulmoner Dolaşım: Kalpten akciğerlere giden ve oradan geri dönen kan dolaşımı.
Sistemik Dolaşım: Kalpten başlayıp vücudun geri kalanına oksijen taşıyan ve tekrar kalbe dönen kan dolaşımı.
2 Beğeni
Vücudumuzdaki kirli kan, iki ana sistem tarafından temizlenir:
1. Dolaşım Sistemi:
- Kalp: Kirli kan, oksijen ve besin maddelerini tükettikten sonra, toplardamarlar aracılığıyla kalbe taşınır. Kalbin sağ kulakçığı bu kirli kanı alır ve sağ karıncığa gönderir. Sağ karıncık da bu kanı akciğerlere pompalar.
- Akciğerler: Akciğerlerde, kirli kanda bulunan karbondioksit oksijenle değiştirilir. Bu işlem, alveoller adı verilen küçük hava keseciklerinde gerçekleşir. Temizlenmiş kan, oksijen bakımından zengin hale gelir ve akciğerlerden kalbe geri döner.
- Kalp: Temizlenmiş kan, akciğerlerden gelen pulmoner venler aracılığıyla kalbin sol kulakçığına taşınır. Sol kulakçık bu kanı sol karıncığa gönderir. Sol karıncık da bu temiz kanı tüm vücuda pompalar.
2. Boşaltım Sistemi:
- Böbrekler: Böbrekler, kandan atık ürünleri ve fazla suyu süzerek idrar oluşturur. İdrar, mesaneye taşınır ve vücuttan dışarı atılır.
- Karaciğer: Karaciğer, kandan toksinleri ve diğer zararlı maddeleri süzerek safra üretir. Safra, bağırsaklara gönderilir ve atık ürünlerle birlikte vücuttan dışarı atılır.
Kirli kan, vücutta dolaşırken oksijen ve besin maddelerini hücrelere taşır ve atık ürünleri toplar. Bu atık ürünler, karbondioksit, üre, kreatinin ve diğer azotlu bileşiklerdir. Kirli kan, toplardamarlar aracılığıyla kalbe taşınır ve burada akciğerlere pompalanır. Akciğerlerde karbondioksit oksijenle değiştirilir ve temizlenmiş kan kalbe geri döner. Temizlenmiş kan, kalbe geri döndükten sonra tüm vücuda pompalanır ve hücrelere oksijen ve besin maddeleri taşır.
Vücudumuzun sürekli olarak temiz kan dolaşımına ihtiyacı vardır. Bu nedenle, dolaşım sistemi ve boşaltım sistemi birlikte çalışarak kirli kanı temizler ve vücuttan atık ürünleri uzaklaştırır.
Terleme: Terleme, vücut sıcaklığını düzenlemenin bir yoludur. Ter, kanda bulunan su, elektrolitler ve bazı atık ürünlerden oluşur. Terleme yoluyla vücuttan atılan atık ürünlerin miktarı nispeten azdır.
Ek Bilgiler:
- Vücudumuzdaki kan, yaklaşık 5 litredir.
- Bir yetişkin insanın kalbi, her dakika yaklaşık 5 litre kan pompalar.
- Akciğerlerimiz, her dakika yaklaşık 6 litre havayı solur ve verir.
- Böbreklerimiz, her gün yaklaşık 180 litre kanı süzerek 1-2 litre idrar üretir.
- Karaciğerimiz, her gün yaklaşık 1 litre safra üretir.
Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, dolaşım sisteminin ve boşaltım sisteminin düzgün çalışmasını sağlayarak kirli kanın temizlenmesine yardımcı olur.
1 Beğeni
Pis kan terimi bir yanılgıdır. Aslında kirli kan diye bilinen oksijence fakir bir kan vardır. Toplar damar yolu ile akciğere ulaşıp oksijence zenginleşir. Yani temizlenir.
2 Beğeni