Sürrealizm akımı nedir? Nasıl ortaya çıkmıştır ve hangi eserlerde görülür? Bu akımın özellikleri nelerdir?
Sürrealizm, 20. yüzyılda ortaya çıkan ve gerçeküstücülük olarak da bilinen bir sanat akımıdır. Bu akım, düşlerin ve bilinçaltının etkisi altında gerçeküstü ve hayali imgeleri ele alır. André Breton tarafından 1924 yılında başlatılan sürrealizm akımı, önce edebiyat alanında ortaya çıkmış ve ardından resim, heykel, fotoğrafçılık, film gibi farklı sanat disiplinlerine yayılmıştır.
Sürrealizm Akımının Ortaya Çıkışı
Sürrealizm akımı, öncelikle Dada hareketinin etkisi altında gelişmiştir. Dada, sanatı mantık, neden-sonuç ilişkileri ve geleneksel yapıların dışında bir anlamda ele alırken, sürrealizm akımı daha derin bir anlamda bilinçaltının keşfine yönelmiştir. Breton, “Sürrealist Manifesto” adlı eserinde sürrealizmi “gerçek düşün yoluyla gerçeküstü” olarak tanımlamış ve rasyonel düşünce yerine irrasyonel düşünceye odaklanmıştır.
Sürrealizmin Özellikleri
- Gerçeküstülük: Sürrealizm, gerçeküstü ve hayali imgelerle gerçek dünyayı birleştirir. Bu akımda gerçeklik algısı bozulur ve sürrealistler tarafından bilinçaltı düşünceler ve imgeler kullanılır.
- Rasgelelik: Sürrealizmde, akışkan düşünceler ve izdüşümler ön plana çıkar. Mantıksal sıralama ve neden-sonuç ilişkileri yerine rastlantısal ve tesadüfi bağlantılar kullanılır.
- Bilinçaltı Keşfi: Sürrealistler, bilinçaltının keşfine yoğunlaşır ve düşlerin ve arzuların etkisi altındaki düşünce ve imgeleri kullanır. Rüyalar, bilinçaltının ifade edilmesinde önemli bir kaynak olarak değerlendirilir.
- Eleştirel Yaklaşım: Sürrealizm, toplumsal ve siyasi konuları eleştirel bir perspektifle ele alır. Söylem ve imgeleme dayalı yapıları sorgular ve bireysel özgürlük, toplumsal adalet ve insanın içsel dünyasının keşfi gibi konuları önemser.
Sürrealizmin Eserlerde Görülmesi
Sürrealizm, edebiyat, resim, fotoğrafçılık, heykel ve sinema gibi farklı sanat dallarında kendini göstermiştir. Sürrealist eserlerde gerçeklik algısı bozulmuş, bilinçaltı imgeler kullanılmış ve gerçeküstü bir atmosfer oluşturulmuştur. Sürrealizm akımının önde gelen sanatçıları arasında Salvador Dalí, René Magritte, Max Ernst, Joan Miró ve André Masson gibi önemli isimler bulunur.
TERİMLER:
Dada: Birinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan ve sanatta geleneksel yapıları sorgulayan bir akımdır. Sürrealizmin öncüsü olarak kabul edilir.