Petrol, çeşitli kimyasal işlemlerden geçerek yakıt ve diğer endüstriyel ürünlerin üretildiği bir ham madde olarak bilinir. Petrolün bu son ürünlere dönüştürülme süreci rafinasyon olarak adlandırılır. Peki petrolün rafinasyon işlemi tam olarak nasıl gerçekleşir? Rafinasyonda hangi işlemler uygulanır ve bu işlemler sonucunda hangi ürünler elde edilir? Petrol rafinasyonu sırasında hangi teknolojik araçlar ve metotlar kullanılır?
Petrol Rafinasyon Süreci
Petrol rafinasyonu, ham petrolün çeşitli işlemlerden geçirilerek farklı petrol ürünleri haline dönüştürülme sürecidir. Bu süreç yüksek düzeyde teknik bilgi ve çeşitli aşamalardan oluşur. Devamlı süreçleri ve ara işlemleri olan bu sürecin temel işlemleri aşağıda detayları ile anlatılmaktadır:
1. Distilasyon (Ayrıştırma)
Ham petrol, rafineriye geldiğinde, ilk işlem olarak ayrıştırma kulesinde damıtılır. Ham petrol, bu kulede ısıtılarak buharlaştırılır. Petrol bileşenlerinin farklı kaynama noktaları olduğu için buharlaşan bileşenler kule içinde farklı yüksekliklere çökelirler. Bu işlem, farklı petrol derivelerinin (benzin, jet yakıtı, dizel, vb.) ayrıştırılmasını sağlar.
2. Dönüşüm (Konversiyon)
Dönüşüm aşamasında, daha ağır petrokimyasal bileşenler ısı ve katalizörler yardımıyla hafif petrol ürünlerine dönüştürülür. Bu aşamadaki işlemler arasında kırılma, reforming ve hidrokraking bulunur.
3. Tedavi (Tedavi)
Kükürt, azot ve diğer katı parçacıklar petrol ürünlerinde istenmeyen bileşenlerdir ve bu aşamada çıkarılırlar. Bunun yanında belirli ürünlerin özellikleri hafifletilir veya yükseltilir.
4. Karıştırma ve Depolama
Rafinerinin son aşamasında, farklı bileşenler belirli oranlarda karıştırılarak son ürünler haline getirilir. Bu ürünler daha sonra varil veya tankerler aracılığıyla sevk edilir.
5. Atık İşleme
Rafinasyon sürecinin bir sonucu olarak, belirli miktarda atık malzeme ortaya çıkar. Bu, rafineride ayrıca işlenir ve ya bertaraf edilir ya da başka ürünlere dönüştürülür.
Her bir aşamanın tamamlanmasından sonra elde edilen petrol ürünleri, farklı uygulamalar için kullanılmak üzere piyasaya sunulur. Rafinasyon süreci, çeşitli hassas kontrol ve denetlemelerden geçer ve sonuçta çok sayıda farklı petrol ürünü elde edilir.
TERİMLER:
Distilasyon(Ayrıştırma): Sıcaklık yardımı ile bir karışımın bileşenlerini ayırma yöntemidir.
Konversiyon(Dönüşüm): Petrol ürünlerinin farklı özelliklere sahip başka petrol ürünlerine dönüştürülmesi işlemidir.
Tedavi: Kötü etkiye sahip olabilecek veya ürün kalitesini düşüren bileşenlerin petrol ürünlerinden kaldırılması işlemidir.
Hidrokraking: Ağır petrol ürünlerinin, hidrojen ve katalizörler yardımı ile daha hafif ve değerli petrol ürünlerine dönüştürülmesi işlemidir.
Kırılma(Cracking): Büyük moleküllü hidrokarbonları daha küçük ve ekonomik olanlara dönüştürme işlemidir.
Reforming: Rafineride benzinin oktan sayısını artırmak için gerçekleştirilen kimyasal bir işlemdir.
Atık İşleme: Rafinasyon sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkan atıkları işlemek veya bertaraf etmek işlemidir.