Bitkisel atıkların geri kazanılması sonucunda elde edilen yağların üretim sürecine dair pek bir bilgim yok. Bu yağlar hangi teknolojik süreçlerden geçerek elde ediliyor? Ayrıca, bu tarz yağların hangi sektörlerde veya uygulamalarda değerlendirildiğini açıklayabilir misiniz? Mesela enerji üretimi, biyoyakıt, kozmetik ya da başka nerelerde kullanılıyorlar?
Bitkisel atıkların geri kazanımıyla elde edilen yağlar genellikle “atık bitkisel yağ” veya “kullanılmış kızartma yağı” gibi kaynaklardan toplanır ve bu yağlar çeşitli teknolojik süreçlerden geçirilerek yeniden kullanıma kazandırılır.
Üretim Yöntemleri:
- Filtrasyon ve Temizlik: Toplanan atık yağ önce yabancı maddelerden (su, gıda artığı vs.) arındırılır. Filtrasyon, çöktürme veya santrifüj gibi yöntemlerle yapılır.
- Kimyasal Dönüşüm (Transesterifikasyon): En yaygın yöntemdir. Atık yağ, alkol (genellikle metanol) ve bir katalizör (sodyum hidroksit veya potasyum hidroksit) ile reaksiyona sokularak biyodizel ve gliserin elde edilir.
- Sabunlaştırma: Atık yağlar sodyum hidroksit ile tepkimeye sokulup sabuna dönüştürülebilir.
- Distilasyon: Yağın saflaştırılması ve içindeki istenmeyen maddelerin ayrılması için kullanılabilir.
- Hidroliz: Yağın suyla ayrıştırılması; biyokimya ve kozmetik sektörlerinde saf yağ asidi elde etmek için kullanılır.
Kullanım Alanları:
- Biyoyakıt (Biodizel): Atık yağdan elde edilen biyodizel, dizel motorlarda yakıt olarak kullanılabilir. Bu, hem enerji sektöründe hem de ulaştırma sektöründe yaygındır.
- Enerji Üretimi: Santrallerde atık yağ, direkt olarak (yakılarak) veya dönüştürülmüş biyoyakıt olarak enerji üretiminde kullanılabilir.
- Kozmetik ve Sabun Üretimi: Saflaştırılmış atık yağlar, sabun, deterjan ve bazı kozmetik ürünlerinde hammadde olarak kullanılır.
- Kimya Endüstrisi: Gliserin, yağ asitleri ve diğer yan ürünler çeşitli kimyasal ürünlerin üretiminde kullanılabilir.
- Hayvan Yemi ve Gübre: Bazı işlem görmüş atık yağlar, hayvan yemi katkısı ya da organik gübrelerde kullanılabilir (fakat bu kullanım için ek standartlara ve temizliğe uyulmalı).
Kısacası, atık bitkisel yağlar başta biyodizel (biyoyakıt) üretimi olmak üzere kozmetik, sabun, kimya ve enerji sektörlerinde değerlendirilmekte. En yaygın ve çevre dostu kullanım ise biyodizel üretimidir. Teknik süreçler için anahtar kelime: transesterifikasyon.