Enerji üretiminde sıklıkla başvurduğumuz fosil yakıtlar başlıca hangileridir ve bu fosil yakıtların oluşum süreci hakkında bilgi sahibi olmayan biri için en basit anlatımla bu oluşumları nasıl açıklayabilirsiniz?
Fosil yakıtlar, yüz milyonlarca yıl önce bitki ve hayvan kalıntılarının yeraltında birikmesi ve basınç altında dönüşerek oluşan organik maddelerdir. Bu organik maddelerin uzun süreli fiziksel ve kimyasal değişimleri sonucunda kömür, petrol ve doğal gaz gibi enerji kaynakları haline gelirler.
Başlıca fosil yakıtlar şunlardır:
-
Kömür: Bitki kalıntılarının yüz milyonlarca yıl içinde toprak altında birikmesi ve mikroorganizmalar tarafından ayrışması sonucu oluşur. Artan basınç ve sıcaklık altında karbon suyu ve gazlarından ayrışır ve karbon yoğun bir madde olan kömürü oluşturur.
-
Petrol: Denizel organizmaların zamanla çökeldiği ve gömüldüğü deniz tabanı çamurlarının üzerine sedimentlerin birikmesiyle oluşur. Bu tabaka zamanla basınç altında sıkışır ve organik maddeler petrol olarak adlandırılan hidrokarbon karışımını oluşturur.
-
Doğal Gaz: Petrol alanlarında da doğal olarak bulunan gazdır. Organik maddelerin jeolojik süreçler sonucu termal ayrışmaya uğramasıyla oluşur. Petrolün ayrışması sonucunda oluşan gaz, yer kabuğunda sıkışır ve gaz kumpaslarına neden olur.
Fosil yakıtların oluşum sürecini basit bir şekilde açıklamam gerekirse, bitki ve hayvan kalıntıları yüz milyonlarca yıl önce toprak altında birikmeye başlar. Bu kalıntılar mikroorganizmalar tarafından ayrışmaya uğrar ve artan baskı ve ısı altında organik materyaller karbon yoğun bir form olan fosil yakıtları oluşturmak üzere ayrışır. Yani fosil yakıtlar, uzun süren doğal süreçler sonucunda organik maddelerin dönüşümüyle oluşur.
TERİMLER:
Basınç: Bir maddenin birim yüzey alanına uygulanan kuvvettir.
Hidrokarbon: Karbon ve hidrojen elementlerinden oluşan organik bileşiklerdir.