Nitrogliserin: Bir Patlayıcı
Nitrogliserin, özellikle istikrarı ve patlayıcı gücü ile bilinen güçlü bir patlayıcıdır. Kimyasal adı glyceryl trinitrat [1] olan nitrogliserin, bitkisel ve hayvansal yağların ana bileşeni olan gliserinin nitrik asit ile reaksiyona girmesi sonucu oluşur.
Keşfi ve Kimya
Nitrogliserin, 1847 yılında İtalyan kimyager Ascanio Sobrero tarafından bulunmuştur. Sobrero, gliserin ve nitrik asitin, sülfürik asit varlığında reaksiyona girmesi sonucu nitrogliserini elde etti. Nitrogliserin, nitrojen, oksijen ve karbon atomlarından oluşan bir bileşik olan, hem nitro hem de gliserin gruplarının bir kombinasyonunu içerir.
Tehlikeleri ve Kullanım Alanları
Nitrogliserin, özellikle istikrarsızlığı nedeniyle belirli tehlikelerle ilişkilidir. Patlamaya neden olabilecek ani bir darbe veya şok, aşırı ısı veya alev alması durumunda, nitrogliserin hızlı bir şekilde ayrışır ve büyük miktarda enerji açığa çıkarır. Bu enerji, daha sonra bir şok dalgasını ve yoğun bir ısıyı tetikler.
Ancak, nitrogliserinin bu patlayıcı özelliği, kalp hastalıklarının tedavisinde fayda sağlayabilir. İngiliz kimyager Sir Thomas Lauder Brunton, 19. yüzyılda nitrogliserinin damarları genişletme yeteneğini keşfetti ve angina tedavisinde nitrogliserini kullandı. Bugün nitrogliserin, kalp krizi veya ameliyat sırasında kalp damarlarını genişletmek için tıpta kullanılmaktadır.
Ek olarak, nitrogliserin ayrıca patlayıcı maddelerin üretiminde - özellikle dinamitin yapımında kullanılır. İsveçli mühendis ve kimyager Alfred Nobel, nitrogliserinin istikrarsızlığını kontrol altına almak için bir yöntem buldu ve bu da dinamitin geliştirilmesine yol açtı.
TERİMLER:
Glyceryl trinitrat: Nitrogliserinin kimyasal adıdır.
Ascanio Sobrero: Nitrogliserini bulan İtalyan kimyager.
Sir Thomas Lauder Brunton: Nitrogliserinin damarları genişletme etkisini keşfeden İngiliz kimyager.
Alfred Nobel: Nitrogliserinin istikrarsızlığını kontrol etmeyi başaran ve dinamiti bulan mühendis ve kimyager.
Nitrogliserinin kimyasal adıdır. ↩︎