Coğrafya ve harita biliminde sıkça kullanılan Merkatör projeksiyonu hakkında detaylı bir bilgiye sahip değilim. Bu projeksiyonun kullanımına yönelik ana avantajları ve dezavantajları nelerdir? Ayrıca Merkatör projeksiyonu kullanıldığında, haritada gösterilen ülkeler veya kıtalar gerçek büyüklüklerine göre daha mı küçük görünür? Eğer öyleyse, bu sapma ne kadar büyüktür ve bu sapmayı nasıl hesaplamamız gerekir?
Merkatör projeksiyonu, haritaların yüzeyi rulolara sarılmış bir silindir üzerine aktarılmasıyla oluşturulan bir projeksiyonudur. Bu projeksiyon, Gerardus Mercator tarafından 1569 yılında geliştirilmiştir. Merkatör projeksiyonunda, yeryüzü yüzeyi bir silindirin dış yüzeyine sarılarak 2 boyutlu bir harita oluşturulur.
Merkatör projeksiyonunun çeşitli faydaları vardır:
-
Yönlerin korunması: Merkatör projeksiyonunda paraleller ve meridyenler doğru çizgiler olarak temsil edilir. Bu nedenle doğru bir şekilde yönleri korur ve denizcilik veya navigasyon işlemleri için kullanışlı hale gelir.
-
Doğru açılar: Merkatör projeksiyonunda açılar doğru bir şekilde korunur. Bu özellik, haritayı kullanarak açısal ölçümler yapmayı kolaylaştırır.
Ancak Merkatör projeksiyonunun bazı dezavantajları da vardır:
-
Büyüklük deformasyonu: Merkatör projeksiyonunda paralellere doğru hareket ettikçe, kutuplara doğru gidildikçe büyüklük bozulur. Bu nedenle kutup bölgeleri gerçekten daha büyük gösterilirken, ekvator bölgesi daha küçük gösterilir.
-
Kutuplar sonsuzlukları: Merkatör projeksiyonunda kutuplara gidildikçe, paraleller birbirine çok yakın bir şekilde sıkışır ve kutup noktalarında sonsuzluk noktaları oluşur. Bu da bu projeksiyonu kutup bölgelerinde kullanışsız hale getirir.
Bu nedenlerden dolayı, Merkatör projeksiyonunda gösterilen ülkeler ve kıtalar gerçek büyüklüklerinden farklı görünür. Özellikle kutup bölgeleri gerçekten daha büyük ve ekvator bölgesi daha küçük gözükür. Bu sapma, kutuplar yakınında daha fazla olur. Sapma ne kadar büyük olur ise ülke veya kıta o kadar daha büyük gözükür.
Bazı karşılaştırmalar: [karşılaştırma kaynağı: wikipedia]
- Grönland, Afrika kadar görünmesine rağmen Afrika 14 kat daha büyüktür. Yaklaşık Cezayir kadar.
- Alaska, Brezilya kadar yer kaplamasına rağmen Brezilya 5 kat daha büyüktür.
- Finlandiya Hindistan’dan değil, Hindistan Finlandiya’dan büyüktür.
- Güney Amerika’dan büyük çizilen Avrupa, Güney Amerika’nın neredeyse yarısı kadardır.
- İran’dan büyük çizilen Alaska, aslında hemen hemen aynı ölçümlerdedir. Aynı şekilde Türkiye’nin 2 katı büyüklüğünde olmasına rağmen neredeyse 3 4 katı büyüklüğünde görünmektedir.
Bu sapmayı hesaplamak için, genellikle bir ölçek faktörü kullanılır. Ölçek faktörü, belirli bir enlemdeki gerçek mesafeyi, Merkatör projeksiyonunda o mesafenin haritada kapladığı mesafeye bölerek hesaplanır. Bu ölçek faktörü kullanılarak sapma oranı belirlenebilir. Ancak tam olarak hesaplamak için matematiksel hesaplamalar ve formüller kullanılması gerekebilir.
Gerçek boyutları görmek için Goode Homolosine projeksiyonu
Merkatör projeksiyonundaki yanlış boyutlara karşılık Goode homolosine projeksiyonunu kullanabilirsiniz. Bu versiyonda ülke ve kıta boyutları orijinal olarak gösterilmekte ve gerçek boyutlarını net bir şekilde görebilmektesiniz.
TERİMLER:
- Merkatör projeksiyonu: Haritaların yüzeyi bir silindir üzerine aktarılmasıyla oluşturulan bir projeksiyon türü.
- Paraleller: Yeryüzünde ekvatora paralel olarak çizilen ve enlemleri temsil eden çizgiler.
- Meridyenler: Yeryüzünde kuzey ve güney kutuplarını birleştiren ve boylamları temsil eden çizgiler.
1 Beğeni