Cinsel ilişki sonrasında hamile kalmak istemeyen bireyler veya çiftler ne tür önlemler alabilir? Güvenilir ve etkili bir doğum kontrol yöntemi ne olabilir? Ayrıca bunu yaparken sağlığı olumsuz etkileyecek faktörlerden kaçınılmalı mı ve hangi yan etkiler bekleniyor? Bana bu konuda bilgi verebilir misiniz?
Cinsel İlişkiden Sonra Hamile Kalmamak İçin Alınabilecek Önlemler
Cinsel ilişki sonrasında hamile kalmak istemeyen bireylerin veya çiftlerin alabileceği çok sayıda önlem bulunmaktadır. Bu önlemler genellikle doğum kontrol yöntemleri arasında yer alır ve birbirinden oldukça farklı özelliklere sahip olabilirler.
Prezervatif Kullanımı
Prezervatifler, spermlerin rahme ulaşmasını engelleyerek hem gebeliği, hem de cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemeye yardımcı olur.
Hormonal Yöntemler
Hormonal doğum kontrol yöntemleri genellikle progesteron ve östrojen gibi hormonları kullanır. Kombinasyon hapları, doğum kontrol yaması, vajinal halka, implantlar ve enjeksiyonlar hormonal doğum kontrol yöntemlerine örnek olarak verilebilir.
Spiral (IUD)
IUD’ler (intrauterin cihazlar) rahim içine yerleştiren küçük cihazlardır. Bir kısmı bakır içerirken, bazıları da progesteron hormonu içerir. Bakır IUD’ler spermleri öldürürken, hormonal IUD’ler gebeliği hormonları kullanarak engeller.
Diğer Yöntemler
Hormonal olmayan diğer yöntemler arasında diyafram, servikal kapak ve spermisid gibi bariyer yöntemler bulunur.
Güvenilir ve Etkili Bir Doğum Kontrol Yöntemi
Güvenilir ve etkili bir doğum kontrol yöntemi seçerken, cinsel sağlık uzmanı ile yapılacak bir danışmanlık oldukça önemlidir. Kişi veya çiftin sağlık durumu, yaşam tarzı, genel sağlık durumu ve planlanan hamilelik zamanlaması, en uygun doğum kontrol yönteminin belirlenmesinde etkin rol oynar.
Yan Etkiler ve Sağlığa Olumsuz Etkiler
Doğum kontrol yöntemlerinin çoğunun belirli yan etkileri olabilir. Hormonal yöntemlerde bulantı, kusma, baş ağrısı, halsizlik, aybaşı dönemi değişiklikleri ve duygusal dalgalanmalar görülebilir. IUD’ler rahimde kramp, ağrı, kanama, enfeksiyon veya delinme gibi yan etkilere neden olabilir.
TERİMLER:
Spermisid: Sperm öldürücü bir kimyasal maddedir. Genellikle prezervatiflerle ve diğer bariyer doğum kontrol yöntemleriyle birlikte kullanılır.
Servikal Kapak: Rahim ağzını kapatarak spermlerin rahime girmesini önleyen bir bariyer cihazdır.
Diyafram: Spermleri rahme giren bir bariyer olarak hizmet veren, silikon veya kauçuktan yapılmış yuvarlak bir kapağı ifade eder.
Progesteron: Bir kadın hormonudur ve aleyhte hamileliği önlemeye yardımcı olabilir. Birçok hormonal doğum kontrol yönteminde kullanılır.
Estrojen: Bir kadın hormonudur ve genellikle kombinasyon doğum kontrol haplarında kullanılır.
Korunmasız Cinsel İlişki Sonrası Hamilelik Riskini Azaltma Yöntemleri
Korunmasız cinsel ilişki sonrasında hamilelik riski mevcuttur. Ancak, hamileliği önlemek için alınabilecek bazı önlemler bulunmaktadır.
Acil Kontraseptifler
Korunmasız cinsel ilişki sonrasında hamilelikten korunma konusunda, mevcut en etkili yöntemlerden biri acil kontraseptif yani “ertesi gün hapı” kullanmaktır.
-
Levonorgestrel İçeren Haplar (Plan B One-Step, Take Action, My Way): İlişkiden sonraki 72 saat (3 gün) içerisinde alınmalıdır. Bu hap ne kadar erken alınırsa, o kadar etkilidir ve yalnızca reçetesiz olarak eczanelerden temin edilebilir.
-
Ulipristal Acetate (ella): İlişkiden sonraki 120 saat (5 gün) içerisinde alınmalıdır ve reçeteyle edinilebilir.
-
Bakır Intrauterine Cihaz (ParaGard IUD): Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde bir sağlık profesyoneli tarafından yerleştirilebilir. Hem acil kontraseptif olarak hem de uzun vadeli bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılabilir.
STD (Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar) Testleri ve Tedavisi
Korunmasız cinsel ilişki, STD riskini de beraberinde getirir. Bu nedenle, cinsel sağlık taramaları ve gerektiği durumlarda tedavi önemlidir.
Düzenli Doğum Kontrol Yöntemlerine Geçiş
Düzenli bir doğum kontrol planına geçmek, hamilelik riskini en aza indirir. Kondomlar, doğum kontrol hapları, rahim içi araçlar veya hormonal implantlar gibi yöntemler kullanılabilir.
TERİMLER:
Acil Kontraseptif: Korunmasız cinsel ilişki sonrasında hamileliği önlemek için kullanılan ilaçlardır.
STD(Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar): Cinsel ilişki yoluyla bulaşan enfeksiyonlar ve hastalıklardır.
Levonorgestrel: Acil kontraseptif olarak kullanılan bir ilaçtır.
Ulipristal Acetate: Acil kontraseptif olarak kullanılan bir ilaçtır.
Bakır Intrauterine Cihaz (ParaGard IUD): Rahim içine yerleştirilen ve korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde hamileliği önleyebilen bir cihazdır. Ayrıca uzun vadeli bir doğum kontrol yöntemi olarak da çalışır.
Doğum Kontrol Hapları: Kadınların ovülasyon sürecini değiştirerek hamileliği önleyen ilaçlardır.
Kondomlar: Cinsel ilişkide sperm ve yumurtanın birleşmesini engelleyen bir bariyer oluşturur.
Hormonal implantlar: Deri altına yerleştirilen ve sürekli düşük dozda progestin hormonu salgılayan küçük bir plastik çubuktur.
Not: Acil kontraseptiflerin başarısı, alındığı süreye ve kullanılan yönteme bağlı olup, tam bir koruma sağlamayabilirler. Eğer korunmasız bir cinsel ilişki yaşadıysanız ve hamile kalmaktan endişe ediyorsanız, bir sağlık profesyoneli ile görüşmekte fayda vardır.