Anıtkabir, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’da bulunan anıt mezarıdır. Bu yapı ne zaman inşa edildi? Ayrıca, bu önemli yapıyı kim tasarladı ve hangi mimar ve mühendislerin katkısı vardı? Tasarımının gerçekleştirilmesinde hangi malzemeler ve teknikler kullanıldı? Yapının tarzı ve detayları nelerdir ve bu tasarım genel olarak Türkiye’deki diğer ölümsüzleştirme yapısına nasıl bir etki bıraktı ve aynı zamanda Türkiye mimarisine hangi katkılarda bulunmuştur?
Anıtkabir’in Tasarımı ve İnşası
Anıtkabir, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün anıt mezarıdır. Başkent Ankara’nın merkezinde bulunan Anıttepe’de yer alır. İmar çalışmaları 1944 yılında başlamış ve yapı, 1953 yılında tamamlanmıştır.
Tasarım Süreci ve Katkıda Bulunanlar
Atatürk’ün 10 Kasım 1938 tarihinde vefat etmesinin ardından ölümsüzleştirileceği bir anıt mezar yapılması kararı alındı. Kimin tasarlayacağına karar vermek amacıyla, 1941 yılında uluslararası bir yarışma düzenlendi.
Yarışmada birinci olan proje, Türkiye’den Prof. Dr. Emin Onat ve Orhan Arda isimli iki genç mimara ait oldu. Yani Anıtkabir, Emin Onat ve Orhan Arda tarafından tasarlandı. İki mimarın tasarladığı proje, bir anıt yüksekliğinde, yan yana mabed biçimini almıştır.
Kullanılan Malzemeler ve Teknikler
Anıtkabir’in yapımında çeşitli malzemelerden yararlanıldı. İnşaatın temel ve süslemelerinde Afyonkarahisar’dan getirilen beyaz ve mermer ile İstanbul’un Sarıyer ilçesindeki Beşiktaş semtinden getirilen taşlar kullanıldı. İnşaatın su yalıtımında Mardin taşı tercih edildi.
Başmakale ve hafifçe eğilimli çatı, Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin önemli bir unsuru olan taçkapının modern bir yorumu olarak tasarlandı. Linolyum döşeme, duvarlarda ve tavanlarda boya ve cila gibi farklı teknikler kullanıldı.
Yapısal Detaylar ve Tarz
Anıtkabir, genel olarak 2. Türk mimarlık döneminde yer alır. Antik, Selçuklu ve Osmanlı mimarisinden esinlenilerek Tasarlanan Anıtkabir, özgün bir yapıya sahiptir.
Çanakkale ve Sakarya meydan muharebelerini simgeleyen iki heykel grubu, Anıtkabir’in önünü kaplar. Ayrıca tam merkezde, meydana hakim bir konumda Atatürk’ün mozolesi bulunur. Yapı, basamaklı platformlar, geniş avlular ve kolonlarla çevrili büyük bir merkezi alana sahiptir.
Türkiye Mimarisi Üzerine Etkileri
Anıtkabir, Türkiye’deki diğer anıt yapılar üzerinde büyük bir etkiye sahip oldu. Hem tasarımı hem de yapımında kullanılan malzemeler ve teknikler, Türkiye’deki anıtsal yapıların tasarılmasında ve inşa edilmesinde önemli bir etken oldu.
Bu yapı aynı zamanda, tarihteki Türk devletlerinin mimari özelliklerini birleştirerek Türkiye Cumhuriyeti’ne özgü bir mimari tarz yarattı. Bu anlamda, Anıtkabir, Türkiye’deki modern mimarinin gelişimine önemli ölçüde katkıda bulunmuştur.
TERIMLER:
Mozole: Önemli kişilerin veya kutsal kabul edilen kişilerin mezarlarını içeren anıtsal yapıdır.
Linolyum döşeme: Doğal malzemelerden yapılan, genellikle zemin kaplamalarında kullanılan bir ürün tipidir.
Taçkapı: Giriş kapısının üzerindeki üçgen veya yuvarlak şekilli kısma verilen isimdir, genellikle süsleme ve motiflerle bezenir.