FEN BİLİMLERİ
Dünya, Güneş etrafında dönerken aynı zamanda kendi ekseni etrafında da döner. Dünya, Güneş etrafında 23 saat 56 dakika 4 saniyede dönerken 365 gün 6 saatte 1 tur atar. Ekseni eğik olan Dünya ile Güneş arasında 21 Mart ve 23 Eylül’de (ekinoks) 90 açı oluşur. Bu tarihlerde her iki yarım küre de eşit miktarda Güneş ışığı alır.
Bu çalışmada onlara Dünya maketi kullanan Mert, 1, 2, 3 ve 4 numaralı sıralarla bazı ölçümler yaparak sıcaklık değerlerini kaydetmiştir. Dünya’nın ekseni eğik olarak dönüşünü sürdürdüğünü göstermektedir. Aşağıda, Mert’in gözleme başladığı tarih için oluşturduğu kalın ölçümler gösterilmektedir:
Deney 1:
[Resim: Dünya’nın güneş etrafında dönüşü ve mevsimler]
Mert yukarıda belirtilen konuların bölgelerinde sıcaklıkları ölçmüş ve tabloya kaydetmiştir:
| Konum | Bölge | Sıcaklık |
|---|---|---|
| 1 | Kuzey Yarım Küre | 8°C |
| 2 | Güney Yarım Küre | 7°C |
| 3 | Kuzey Yarım Küre | 7°C |
| 4 | Güney Yarım Küre | 8°C |
Deney 2:
Mert daha sonra Dünya’nın ekseni eğikliği 30° çıkararak aynı deneyi tekrarlamış ve Kuzey ile Güney Yarım Küre’nin sıcaklığını ölçmüştür:
Buna göre, ikinci deneyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) İlk deneyde, Dünya maketi 1 numaralı konumdayken Kuzey Yarım Küre’nin sıcaklığı daha düşük çıkarken 2 numaralı konumdayken daha sıcak olduğu ölçülmüştür.
B) Deney 2’de, 3 numaralı konumda Güney Yarım Küre’ye düşen ışınların açısı, Kuzey Yarım Küre’ye göre daha küçüktür.
C) Deney 2’ye göre, Dünya maketi 3 numaralı konumdayken, Yengeç dönencesindeki sıcaklık daha düşük çıkarken, Deney 1’de, 1 numaralı konumda daha soğuktur.
D) Deney 1’de, 2 ve 3 numaralı konumlarda güneş ışınları Yengeç ve Oğlak dönencelerine dik düşmektedir.