Kütle çekim yasası, doğada bize görünmez bir etki ile cisimlerin birbirine etki etme şeklini açıklar. Bu önemli yasa ne zaman ve hangi bilim insanı tarafından bulundu ve bu yasanın temel prensipleri nelerdir?
Kütle Çekim Yasası Nedir?
Kütle çekim yasası, iki kütle arasındaki çekim kuvvetinin, her iki kütlenin çarpımına ve kütleler arasındaki mesafenin karesine ters orantılı olarak değiştiğini ifade eden fizik yasasıdır. Isaac Newton tarafından formüle edilen bu yasaya göre, evrendeki tüm cisimler birbirini belirli bir kuvvetle çeker ve bu kuvvet cisimlerin kütlelerine ve aralarındaki uzaklığa bağlıdır.
Kütle Çekim Yasası’nın Keşfi
Kütle çekim yasası, 17. yüzyılda, İngiliz fizikçi ve matematikçi Sir Isaac Newton tarafından keşfedildi. Newton, 1687 yılında yayınladığı “Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica” adlı eserinde bu yasadan bahsetti. Bu yasa, daha sonra ‘Newton’un kütle çekim yasası’ olarak bilinmeye başlandı.
Newton’un bu önemli keşfinin temelinde, kendisine ait olan bir anekdot yatar. Hikayeye göre, Newton bir elma ağacı altında otururken üzerine düşen bir elmanın düşüşünü gözlemlemiş ve bu durumu yorumlayarak kütle çekim yasasını formüle etmiştir. Bu hikaye, bazıları tarafından bir mit olarak görülse de, Newton’un öğrencisi olan William Stukeley’un yazdığı bir biyografiye göre bu olay gerçekten yaşanmıştır.
Kütle Çekim Yasası’nın Temel Prensipleri
Kütle çekim yasasına göre, iki cisim arasındaki çekim kuvveti doğrudan her iki cismin kütlesiyle ve ters orantılı olarak aralarındaki mesafenin karesiyle orantılıdır. Yani, çekim kuvveti arttıkça, mesafe karesi azalır ve cisimlerin kütlesi arttıkça, çekim kuvveti de artar. Bunun formülle ifadesi aşağıdaki gibidir:
F = G * [(m1 * m2) / r²]
Bu formülde:
F
çekim kuvveti,G
evrensel çekim sabiti (6.67430(15)×10⁻¹¹ m³ kg⁻¹ s⁻²),m1
vem2
çeken ve çekilen cisimlerin kütleleri,r
ise cisimlerin birbirlerine olan uzaklıklarıdır.
TERİMLER:
Kütle Çekim Yasası: İki kütle arasındaki çekim kuvvetinin, her iki kütlenin çarpımına ve kütleler arasındaki mesafenin karesine ters orantılı olarak değiştiğini ifade eden fizik yasası.
Evrensel Çekim Sabiti (G): İki birim kütlenin, birim mesafedeki çekim kuvvetinin büyüklüğünü ifade eden sabit.
İsaac Newton: 17. yüzyılın en önemli bilim insanlarından biri olan, İngiliz fizikçi ve matematikçi. Kütle çekim yasası ve Newton yasaları ile tanınır.
Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica: Isaac Newton’un 1687 yılında yayınlanan ve klasik mekanik teorisini detaylandıran eseri. Bu eser fizik ve matematik tarihinde bir dönüm noktası kabul edilir.