Üniter devlet yapısı, bir devletin yasama, yürütme ve yargı yetkilerinin tek bir merkezde toplandığı bir yönetim şeklidir. Üniter devlet, modern dünyada en yaygın siyasi yönetim şekli olup Türkiye Cumhuriyeti de üniter bir devlettir.
İkili devlet teşkilatı (İkili Sistem) ise üniter olmayan bir devlet teşkilatı sistemidir. Bu sistem, tarihteki Türk devletleri tarafından uygulanmış bir yönetim biçimidir. Eski Türk devletlerinde Türklerin geniş bir alana yayılması nedeniyle tek bir hükümdarın yönetmesi zor olduğu için ikili devlet teşkilatı sistemi (İkili Sistem) tercih edilmiştir.
Bu sistemde, ülkenin doğusunu asıl hükümdar olan Kağan yönetirken, batısını ise genellikle Kağan’ın kardeşi veya oğlu olan bir Yabgu yönetirdi (Kim olduğu fark etmez, batıyı yöneten kişiye yabgu adı verilir). Kağan hem iç hem de dış işlerinden sorumlu iken, Yabgu sadece yönettiği bölgenin iç işlerinden sorumluydu. Her iki bölge de merkeze bağlıydı ve Kağan’ın yönetimi altında tutulurdu.
İkili devlet teşkilatı sistemi, Türklerin İslamiyet ile tanışmasından önce kurulan devletlerin hemen hemen hepsi tarafından uygulanmıştır. Bu devletler arasında Asya Hun Devleti, I. Göktürk Devleti, II. Göktürk Devleti, Avrupa Hun Devleti, Büyük Bulgar Devleti, Macarlar, Oğuzlar, Karluklar ve Uygurlar bulunmaktadır. Son olarak Karahanlılar da ikili devlet teşkilatı sistemini uygulamıştır.
İkili devlet teşkilatı sisteminin olumlu yönleri arasında, geniş alanlara yayılan devletler için yönetimin kolaylaşması ve hanedan üyelerinin ülke yönetimi konusunda tecrübe kazanmaları sayılabilir. Ancak bu sistemde, Kut inancı sebebiyle ülkenin ikiye bölünmesi ve taht kavgaları gibi olumsuz yönler de bulunmaktadır.
Sonuç olarak, ikili devlet teşkilatı sistemi, tarihteki Türk devletleri tarafından uygulanmış bir yönetim biçimidir. Bu sistem, geniş alanlara yayılan devletler için yönetimi kolaylaştırmış olsa da bazı olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Üniter devlet yapısı ise modern dünyanın en yaygın siyasi yönetim şeklidir ve Türkiye Cumhuriyeti de üniter bir devlettir.