Aydınlanma Dönemi Zihniyetinin Ortaya Çıkış Sebepleri
Aydınlanma dönemi, 17. yüzyıl ortalarından 18. yüzyıl sonlarına kadar süren, akıl ve bilimin yüceltildiği, otoriteye ve geleneklere sorgulayıcı bir bakış açısıyla yaklaşılan bir dönemdir. Bu dönemdeki zihniyetin ortaya çıkış sebepleri çok yönlüdür ve birkaç ana faktöre indirgenebilir.
Bilimsel Devrim’in Etkisi
Bilimsel Devrim, 16. ve 17. yüzyıllarda yaşanan ve bilimsel düşünce ile metodolojide önemli değişiklikleri içeren bir dönemdi. Copernicus, Galileo, Kepler ve Newton gibi bilim adamlarının yaptığı keşifler, evrenin anlaşılması ve doğa yasalarının keşfedilmesi konusunda önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu keşifler, insanların dünyayı sorgulama ve anlama şeklini değiştirdi ve akli ve bilimsel düşünceye olan inancı artırdı.
Dini Otoritelerin Sorgulanması
Aydınlanma dönemi, dini dogmaların ve otoritelerin sorgulanmaya başlandığı bir döneme denk gelir. Özellikle Katolik Kilisesi’nin dini ve sosyal konulardaki baskın otoritesine karşı çıkan fikirler giderek yaygınlaştı. Bu, dini tolerans çağrılarına ve kiliseye karşı eleştirel düşüncenin artmasına yol açtı. Bu süreç, insan akıl ve mantığının dini dogmalar üzerinde üstün geldiği fikrini destekledi.
Rönesans’tan Kalan Miras
Rönesans dönemi, bireyin ve insanın değerinin vurgulandığı, Antik Yunan ve Roma medeniyetlerine olan ilginin arttığı bir dönemdi. Bu dönemde, insan aklının potansiyeline ve bireysel ifadenin önemine dair fikirler yayıldı. Bu fikirler Aydınlanma dönemine miras olarak kaldı ve insan merkezli bir düşünce yapısını destekledi.
Siyasi ve Ekonomik Faktörler
- ve 18. yüzyıllarda Avrupa’da yaşanan siyasi ve ekonomik değişimler de Aydınlanma düşüncesinin yayılmasında etkili oldu. Mutlakiyetin sorgulanması ve halkın yönetimde daha fazla söz sahibi olması gerektiği fikirleri yayıldı. Aynı zamanda, ticaretin ve sanayinin gelişimiyle birlikte ortaya çıkan burjuvazi sınıfı, mevcut sosyal ve siyasi düzene meydan okuyan yeni fikirlerin yayılmasını destekledi.
Felsefi Gelişmeler
Aydınlanma dönemi felsefesi, akıl ve mantığın, bilginin temeli olarak görüldüğü bir yaklaşımı benimsedi. Bu dönemde etkili olan filozoflar arasında Descartes, Locke, Hume, Voltaire, Rousseau ve Kant gibi isimler yer alır. Bu filozoflar, bireysel özgürlükler, eğitim, siyasi düzen ve ahlak felsefesi gibi konularda yenilikçi düşünceler ortaya koydular. Bu düşünceler, bireyin ve toplumun yeniden şekillendirilmesine olanak tanıyan bir zemin hazırladı.
TERİMLER:
Bilimsel Devrim: 16. ve 17. yüzyıllarda Avrupa’da bilim ve matematik alanlarında yaşanan önemli ilerlemeleri ifade eder.
Rönesans: 14. yüzyılda İtalya’da başlayıp 17. yüzyıla kadar süren, sanat, edebiyat ve bilimde yaşanan canlanma dönemidir.
Mutlakiyet: Tek bir kişinin (genellikle bir monarşi) sınırsız siyasi güce sahip olduğu yönetim biçimidir.