Alkolün vücutta bıraktığı etki ve sarhoşluk durumu hakkında son derece meraklıyım. Alkol tüketildiğinde, kişi neden sarhoş hisseder? Alkolün beyin üzerindeki biyokimyasal etkileri neler olabilir? Bunu etkileyen faktörler veya değişkenler var mıdır, örneğin alkol türü, miktari, vücut ağırlığı veya metabolik hız gibi?
Alkolün Beyin Üzerindeki Etkisi
Alkolün Biyokimyasal Etkileri
Alkol, hem uyarıcı hem de depresant etkiler oluşturabilen bir merkezi sinir sistemi (MSS) depresanıdır. İlk olarak, alkol, beynin belirli bölgelerinde bulunan ve genellikle uyarılabilirliği artıran amino asit tipi bir nörotransmitter olan glutamat etkisini azaltır. Bu durum kişinin reaksiyon hızını ve düşünme sürelerini yavaşlatır.
Öte yandan, alkol, inhibisyonu sağlayan bir nörotransmitter olan Gamma-Amino Butyric Acid (GABA)'a bağlanır. GABA, beynin belirli bölgelerini yavaşlatır ve bu da düşünme sürelerinin yavaşladığı ve algıların azaldığını gösterecektir.
Ek olarak, alkol, dopamin salgılanmasını uyarır. Dopamin, beyindeki ödül yolları boyunca salınan bir nörotransmitter olup, insanların alkol aldığında niye eğlenceli ve rahat hissettiklerini açıklar.
Alkollü Durum veya “Sarhoşluk”
Alkol tüketimi sonucunda oluşan “sarhoşluk” durumu, beynin bu kimyasal dengesindeki değişikliklerin sonucudur. Beyindeki yukarıda anlatılan nörotransmitter dengesindeki değişikliklerin bir sonucu olarak, kişinin algılama ve reaksiyon hızları azalır, karar verme yeteneği bozulur ve duygusal durumları uç noktalarda dalgalanabilir.
Sarhoşluğu Etkileyen Faktörler ve Değişkenler
Alkol Türü
Bir içkinin alkol türü, sarhoşluğun derecesini ve hızını etkileyebilir. Örneğin, yüksek alkol oranına sahip bir içki hızlı bir sarhoşluk durumu ile sonuçlanabilir.
Alkol Miktarı
Pek şaşırtıcı olmayan bir şekilde, tükettikleri alkol miktarı arttıkça kişinin sarhoşluk seviyesi de genellikle artar. Sınırlı bir zaman diliminde çok fazla alkol tüketmek, beyindeki kimyasal dengede büyük değişikliklere ve dolayısıyla daha ağır bir sarhoşluk durumuna neden olabilir.
Vücut Ağırlığı
Vücut ağırlığı, kişinin alkolü nasıl metabolize ettiğini ve dolayısıyla sarhoşluk durumunu etkiler. Genellikle, daha hafif bir kişi aynı miktar alkolü daha ağır bir kişiye göre daha hızlı metabolize eder ve bu da daha hızlı ve daha şiddetli bir sarhoşluğa neden olabilir.
Metabolik Hız
Metabolik hız da sarhoşluğu etkileyen önemli bir faktördür. Bazı insanlar alkolü diğerlerinden daha hızlı metabolize ederler. Hızlı bir metabolizmaya sahip olan kişiler alkolü yavaş metabolize edenlere göre daha hızlı “araç etrafında” döner ve bu da daha hafif bir sarhoşluk durumuna neden olabilir.
TERİMLER:
Merkezi sinir sistemi (MSS): Beyin ve omurilikten oluşan, vücuttaki tüm hareket ve işlevlerin koordinasyonunu kontrol eden sistem.
Glutamat: Beyindeki nöronların hızlı uyanma hızlarını düzenleyen bir nörotransmitter.
Gamma-Amino Butyric Acid (GABA): Sinir hücreleri arasındaki iletişimi azaltan inhibisyon nörotransmitteridir.
Dopamin: Beyindeki ödül ve motivasyon yollarında etkili olan nörotransmitter.