Michelson-Morley deneyi, 19. yüzyılın sonlarında Albert A. Michelson ve Edward W. Morley tarafından gerçekleştirilen bir deneydir. Bu deney, ışığın hareketi ile ilgili olan eter teorisini test etmek amacıyla yapılmıştır.
Eter teorisi, ışığın bir eter ortamı üzerinden yayıldığını ve hareket ettiğini öne sürmüştür. Bu teoriye göre, tüm cisimlerin hareketleri, bu eter ile etkileşime girdiği için ışığın hareketi de bu eter üzerinden etkilenmeliydi.
Deney, Michelson ve Morley tarafından bir döner interferometre kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Interferometre, ışığın farklı yol boyunca hareket etmesine ve sonrasında birleşerek oluşturduğu bir dalga deseni oluşmasına dayanan bir optik araçtır.
Deney sırasında, deney düzlemi üzerinde hem ışığın hareket ettiği bir yöne, hem de ona dik yöne paralel iki farklı yol bulunuyordu. Işığın bir yol boyunca hareketi enerjinin ışık hızına bağlı olduğunda, bu iki yol arasındaki zaman farkı olması gerekiyordu.
Ancak deneyin sonuçları, Michelson ve Morley’in beklentilerinin aksine, hareket eden Dünya’nın yörüngesinde bulunmasına rağmen ışığın hareketi arasındaki bir zaman gecikmesi tespit edemedi. Sonuçlar, ışığın eter üzerinden hareket etmediğini gösterdi ve dolayısıyla eter teorisini çürüttü.
Michelson-Morley deneyi, sonradan Albert Einstein tarafından geliştirilen Özel Görelilik Teorisi’nin temellerinden birini oluşturdu. Bu teoriye göre, herhangi bir referans çerçevesinde ışık hızı her zaman aynıdır ve eter gibi bir ortama ihtiyaç duyulmaz. Bu deney, ışığın sabit hızda hareket ettiği sonucuna varılmasında önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
TERİMLER:
Eter teorisi: Işık hızında yayılan ışığın bir ortam olan eter üzerinden hareket ettiğini öne süren teori. Michelson-Morley deneyi sayesinde çürütülmüştür.