Bir insanın suç işlemesi, toplumun etkisi mi yoksa bireyin kendi kararları mıyla ilgilidir? İnsanlar suç işlemeye neyin teşvik ettiği hakkında hangi faktörlere sahip olabilir? Sosyal, ekonomik, kültürel veya bireysel etkenler ne kadar etkilidir? Suça eğilimli bir bireyin çevresi ve yaşadığı toplum ne tür bir rol oynar?
Suç İşleme Nedenleri
Suç işlemeye sebep olan etkenler genellikle iki ana başlık altında incelenebilir:
- Bireysel faktörler
- Toplumsal faktörler
Bireysel Faktörler
Bireysel faktörler, bir bireyin suç işlemeye itilmesine yol açan kişisel durumları ve diğer iç faktörleri içerir. Bunlar genellikle bireyin psikolojik durumu, kişilik özellikleri, eğitim düzeyi, zihinsel ve duygusal sağlığı gibi faktörlerle ilgilidir.
Örneğin, bir birey ciddi bir duygusal travma ya da zihinsel rahatsızlık yaşadıysa, bu durum onun suç işlemeye daha eğilimli olmasını sağlayabilir. Aynı şekilde, kişinin eğitim düzeyi ve istihdam durumu da suç işleme riskine etki eder. Yetersiz eğitim ve yoksulluk, suç işlemeye bir bireyi itebilecek etmenler arasında yer alır.
Toplumsal Faktörler
Toplumsal faktörler, bir bireyin suç işlemesini etkileyen toplumla ilgili faktörleri ifade eder. Bu, genellikle bireyin sosyal çevresi, yaşadığı toplumun genel sosyoekonomik durumu, hukuki yaptırımlar, toplumdaki genel ahlaki değerler ve normlar, toplumdaki ayrımcılık düzeyi, adaletsizlik algısı ve diğer benzeri faktörleri içerir.
Örneğin, toplum yoksulluk, ayrımcılık veya sosyal adaletsizlik seviyeleri yüksek ise, bu durum bireylerin suç işlemeye itilmesine neden olabilir. Aynı şekilde, yasaların uygulanmasındaki tutarsızlıklar veya genel ahlaki değerler ve normların zayıflığı da suç oranlarını artırabilir. Bir birey, suç işleme riskini artıran yoksulluk veya kültürel aşırılıklar gibi toplumsal faktörlerle karşı karşıya kalabilir.
Öyleyse, hem bireyin kendisi tarafından belirlenen faktörlerin (kişilik, eğitim, psikolojik sağlık gibi) hem de toplumun belirlediği faktörlerin (sosyo-ekonomik durum, toplumsal normlar, adalet sistemi gibi) bir bireyin suç işleme olasılığı üzerinde etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle bir suçun oluşumunda hem toplumu hem bireyin kendisini suçlu bulabiliriz, ancak hangisinin daha belirgin olduğunu belirlemek genellikle duruma ve bireye özgü olacaktır.
TERİMLER:
Duygusal travma: Bireyin zihinsel sağlığını ve sosyal işlevlerini olumsuz yönde etkileyen aşırı stresli olayları yaşaması durumudur.
Sosyoekonomik durum: Bireyin veya toplumun sosyal ve ekonomik konumunu belirleyen faktörlerin toplamıdır.