Besmele, yani “Bismillahirrahmanirrahim”, Kur’an-ı Kerim’in birçok yerinde geçtiği bilinir. Ancak benim merak ettiğim, bir sure içerisinde besmele iki defa geçiyor. Bu hangi suredir ve bu durumun özel bir anlamı veya sebebi var mıdır?
Besmelenin İki Defa Geçtiği Sure: Neml Suresi
Kur’an-ı Kerim’de besmele, yani “Bismillahirrahmanirrahim” ifadesi birçok yerde geçse de bir surede iki defa geçmesi oldukça dikkat çekici ve özgün bir durumdur. Besmele ifadesinin iki defa geçtiği sure, Neml Suresi’dir. Bu durum, Kur’an-ı Kerim’in diğer surelerinde görülmemektedir.
Konusu
Bir önceki Şuarâ ve bir sonraki Kasas sûreleriyle bir bütünlük arzeden Neml sûresinde Allah’ın birliği, peygamberlik, vahiy ve âhiret hayatı gibi İslâm’ın inanç esasları ele alınmaktadır. Şuarâ sûresinde olduğu gibi bazı geçmiş milletlerin ve bunlara gönderilmiş olan peygamberlerin kıssalarından kesitler sunulmak suretiyle insanlara öğütler verilmekte ve anlatılan olaylardan ibret almaları istenmekte, Hz. Süleyman’ın hükümdarlığı ve Sebe’ kraliçesiyle (Belkıs) olan öyküsüne genişçe yer verilmektedir. Kozmik deliller gösterilerek Allah’ın sonsuz ilmi ve kudreti ispat edilmekte, kalplerde gizlenenler dahil olmak üzere evrende var olan hiçbir şeyin Allah’a gizli kalmayacağı, müşriklerin yaptıklarının ise bâtıl olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca kıyamet alâmetlerinden biri olan dâbbetü’l-arzın çıkarılacağı haber verilmekte, mahşer gününde karşılaşılacak durumlar ve olaylar tasvir edilmektedir. Kaynak
Besmelenin Geçiş Noktaları
Neml Suresi’nde besmele iki defa geçmektedir:
- Birinci kez, her surenin başında olduğu gibi Neml Suresi’nin başında yani birinci ayette geçmektedir.
- İkinci kez ise, 30. ayette, Hz. Süleyman’ın Sebe Melikesi Belkıs’a yazdığı mektubun başında geçmektedir:
Türkçe okunuşu:
“İnnehu min Süleymane ve innehu Bismillahirrahmanirrahim.”
Türkçe meali:
Mektup Süleyman’dan gelmekte, rahmân ve rahîm olan Allah’ın adıyla başlamaktadır;
Arapça yazılışı:
اِنَّهُ مِنْ سُلَيْمٰنَ وَاِنَّهُ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحٖيمِۙ
Neml Suresi’nin Özelliği
Neml Suresi’nin özelliği, bu surede Hz. Süleyman’ın Sebe Melikesi’ne yazdığı mektubun içeriğinde besmelenin yer almasıdır. Sebe Melikesi Belkıs’a gönderilen bu mektup, “Bismillahirrahmanirrahim” diyerek başlamaktadır ve bu surede ikinci besmele olarak geçmektedir.
Diğer Seçenekler ve Açıklamalar
Neml Suresi haricindeki surelerde besmelenin iki defa geçmesi durumu yoktur. Ancak diğer bazı sureler hakkında kısa açıklamalar sunarak bunu netleştirelim:
Bağlantılı Sureler ve Besmele
- Fatiha Suresi: Kur’an-ı Kerim’in ilk suresi olan Fatiha, sadece başında besmele içerir ve başka bir ayette tekrar geçmez.
- Bakara Suresi: En uzun surelerden biri olan Bakara Suresi, birçok hüküm ve öğreti içerir ancak besmele ifadesi sadece suresinin başlangıcında yer alır.
- İhlas Suresi: Tevhid akidesinin özeti olarak kabul edilen İhlas Suresi de başında bir kez besmele ile başlar ve başka bir ayetinde tekrar geçmez.
Sonuç
Neml Suresi, Kur’an-ı Kerim’de besmelenin iki defa geçtiği tek suredir. Bu ikili geçiş, surede Hz. Süleyman’ın Belkıs’a yazdığı mektupla ilişkilidir, ve bu durum Kur’an-ı Kerim’in genel yapısı içinde özgün bir yerde bulunmaktadır.
TERİMLER:
Besmele: “Bismillahirrahmanirrahim” ifadesi, “Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla” anlamına gelir ve Kur’an’da her surenin başında yer alır.
Neml Suresi: Kur’an’ın 27. suresi olup, adını 18. ve 19. ayetlerinde bahsedilen karıncalar (en-Neml) kelimesinden alır.
Surenin ismini aldığı 18. ayet meali:
''Nihayet karınca vadisine geldikleri vakit bir karınca, “Ey karıncalar! Yuvalarınıza girin, Süleyman ve ordusu farkına varmadan sizi ezmesinler” (18. ayet meali)